Gwrthfiotigau a gwrthsefyll gwrthfiotigau
Mae gwahanol fathau o feddyginiaeth ar gael i drin llawer o wahanol clefydCyflwr annormal sy’n effeithio ar y corff, ee malaria.. Dim ond trin y symptomau a wna rhai meddyginiaethau, tra bydd eraill yn gwella’r clefyd drwy ladd y pathogenMicro-organeb sy’n achosi clefyd..
Gwrthfiotigau
Sylweddau yw gwrthfiotigau sy’n arafu neu’n atal twf bacteriaMicro-organebau ungellog, gyda rhai yn bathogenaidd mewn pobl, anifeiliaid a phlanhigion. Bacteriwm yw’r unigol.. Maent yn foddion a gaiff eu rhagnodi’n gyffredin, ac mae enghreifftiau’n cynnwys penisilin ac amocsisilin. Gellir cymryd y rhain i wella’r clefyd drwy ladd y pathogen ond dim ond yn erbyn clefydau bacteriol, nid rhai firol, y maen nhw’n effeithiol.
Penisilin
Gwrthfiotig yw penisilin a ddarganfuwyd gan Syr Alexander Fleming yn 1928. Sylwodd fod bacteria yr oedd wedi’u gadael mewn dysgl PetriDysgl wydr neu blastig clir sy’n cael ei defnyddio i dyfu celloedd byw o organebau er mwyn gallu eu hastudio. wedi cael eu lladd gan y llwydniMath o ffwng. Penicillium oedd yn digwydd yn naturiol.
Sut mae gwrthfiotigau’n gweithio?
Mae gwrthfiotigau’n niweidio’r celloedd bacteriol heb niweidio’r celloedd lletyol. Mae ganddynt y gallu i wella rhai clefydau bacteriol a fuasai gynt wedi lladd llaweroedd o bobl. Ers eu cyflwyno, maent wedi chwarae rhan fawr yn gwella iechyd a lleihau cyfraddau marwolaeth dros y byd i gyd.
Mae gwahanol facteria yn achosi gwahanol glefydau. Hwyrach mai dim ond yn erbyn un neu ddau fath o facteria y bydd un gwrthfiotig penodol yn gweithio. Felly mae angen amrediad o wahanol wrthfiotigau i drin nifer o glefydau bacteriol.
Clefydau firol
Does dim modd gwella clefydau firol â gwrthfiotigau, oherwydd maen nhw’n atgenhedlu y tu mewn i’r celloedd lletyol.
Gwrthsefyll gwrthfiotigau
Ers darganfod penisilin yn 1928, cynyddu fwyfwy wnaeth y defnydd o wrthfiotigau i drin clefydau. O ganlyniad, gorddefnyddir gwrthfiotigau mewn amryw o ffyrdd yn ein byd ni heddiw.
Problemau gyda gwrthfiotigau
Mae gwrthfiotigau a ragnodir yn gyffredin yn mynd yn llai effeithiol am nifer o resymau:
- gorddefnyddio gwrthfiotigau
- peidio cwblhau’r cwrs llawn a ragnodwyd gan feddyg
- defnyddio gwrthfiotigau wrth ffermio
Gall y rhain arwain at leihad yn effeithiolrwydd gwrthfiotigau, a chynnydd yn yr achosion o gwrthsefyll gwrthfitotigauGallu bacteria penodol i oroesi ac atgenhedlu pan fo gwrthfiotig yn bresennol.. Gelwir y bacteria hyn yn gyffredin yn arch-fygiau/superbugs.
Un o’r arch-fygiau hyn yw Staphylococcus aureus sy’n gwrthsefyll methisilin (MRSA). Mae’n bwysig sefydlu mesurau rheoli i atal lledaeniad y clefyd hwn. Mae’r rhain yn cynnwys:
- golchi dwylo
- glanhau wardiau ysbyty’n drwyadl
- defnyddio geliau alcohol
- sgrinio am MRSA