�鶹Լ��

Mae brechiadau yn caniatáu cyflwyno ffurf farw neu addasedig o’r pathogen sy’n achosi clefyd, sy’n cynnwys antigen penodol, i’r corff. Bydd hyn yn peri i’r system imiwnedd, sef yn benodol, celloedd gwyn y gwaed, gynhyrchu gwrthgyrff cyflenwol. Bydd y gwrthgyrff yn targedu’r antigen ac yn glynu wrtho er mwyn creu celloedd cof. Bydd y rhain yn ymateb yn gyflym i’r antigen os daw i’r fei eto.

Gwylia'r Athro Robert Winston yn egluro rôl celloedd gwyn y gwaed yn system imiwnedd y corff (cynnwys Saesneg).

Gwneir y rhan fwyaf o frechiadau yn ystod plentyndod, felly mater i’r rhieni yw penderfynu a ddylid brechu ai peidio. Mae brechu’n gymharol ddiogel, gan achosi dim ond symptomau ysgafn o dwymyn a chwyddo yn y fan lle rhoddwyd y brechiad, ond weithiau gellir cael adweithiau alergaidd. Hefyd, mae honiadau wedi cysylltu brechiadau â chymhlethdodau difrifol. Mae’r honiadau hyn wedi’u tanseilio, ond mae’r ofn yn parhau ymysg rhieni.

Rhaid i rieni ystyried sawl peth wrth benderfynu a ddylid brechu ai peidio.

• Mae perygl ynghlwm wrth unrhyw frechiad. Ond mae’r risg o ddal clefyd difrifol yn llawer mwy.
• Mae imiwneiddio’n cynyddu imiwnedd poblogaeth, hynny yw, bydd y rhai sy’n methu cael eu brechu yn cael eu gwarchod wrth i achosion o’r clefyd gael eu hatal oherwydd bod eraill wedi cael eu brechu ac felly’n imiwn.

Sut mae brechiadau'n gweithio

Yn ystod yr heintiad cyntaf, mae’r gwrthgyrff yn cynyddu’n araf, yn cyrraedd anterth ymhen rhyw ddeg diwrnod, ac wedyn yn lleihau’n raddol.

Bydd ail gysylltiad â’r un pathogen yn achosi i gelloedd gwynion y gwaed ymateb yn gyflym er mwyn cynhyrchu llawer o’r gwrthgyrff perthnasol, fydd yn atal heintiad.