Â鶹ԼÅÄ

Bioamrywiaeth

Mae bioamrywiaeth yn bwysig i fodau dynol fel ffynhonnell bwyd, defnyddiau diwydiannol a photensial am feddyginiaethau newydd. Dyma pam mae'n rhaid i ni astudio'r fioamrywiaeth ar y Ddaear a'i hamddiffyn.

Mae niferoedd poblogaeth organebau yn yn gyson oherwydd:

  • cystadleuaeth am adnoddau
  • clefyd
  • llygredd

Pan mae gwyddonwyr yn canfod gostyngiad cyson yn niferoedd poblogaeth rhywogaeth benodol, mae angen ymchwilio i hyn ymhellach.

Rhywogaethau estron

Llyffant cansenni - Bufo marinus a elwir hefyd yn lyffant neodrofannol anferth neu’n lyffant morol, ar gefndir gwyn.

Yn Awstralia yn yr 1930au roedd gan ffermwyr broblem go iawn â chwilod a lindys yn bwyta'r cansenni siwgr roedden nhw'n ceisio eu tyfu. Penderfynwyd y gallai plaleiddiaid niweidio rhywogaethau brodorol eraill hefyd, felly penderfynodd y ffermwyr roi cynnig ar .

Cafodd y llyffant cansenni o Hawaii ei gyflwyno i Queensland yn y gobaith y byddai'n bwyta'r chwilen.

Yn anffodus, roedd y llyffant cansenni:

  • yn i Awstralia - doedd ganddo ddim ysglyfaethwyr naturiol i reoli ei niferoedd ac felly ffrwydrodd ei boblogaeth
  • yn ysglyfaethu ar amrywiaeth mawr o organebau (ond nid y chwilen cansenni)
  • yn ysglyfaeth i lawer o ysglyfaethwyr, ond roedd yn archwysu tocsin oedd yn lladd yr ysglyfaethwr
  • yn cario clefydau nad oedd y rhywogaethau brodorol yn gallu eu gwrthsefyll

Arweiniodd y gyfres hon o ddigwyddiadau at ostyngiad mawr yn y fioamrywiaeth yn yr ardal, gan leihau poblogaeth y madfall monitor smotiau melyn 90 y cant. Hyd heddiw, mae Awstralia'n ei chael hi'n anodd rheoli lledaeniad y hon.