Hormon gwrth-ddiwretig (ADH)
Mae’r dŵr sydd mewn gwaed yn cael ei reoli gan hormon o’r enw hormon gwrth-ddiwretig (ADH). Mae symiau gwahanol o ADH yn cael eu rhyddhau i mewn i’r llif gwaed yn dibynnu ar grynodiad y Rhan hylif y gwaed sy’n cynnwys pethau defnyddiol megis glwcos, asidau amino, mwynau, fitaminau (maetholion) a hormonau, yn ogystal â deunydd gwastraff fel wrea..
Mae’r pethau canlynol yn gallu newid crynodiad y gwaed:
- yfed llawer (cynyddu cynnwys dŵr)
- chwysu llawer (lleihau cynnwys dŵr)
- bwyta bwydydd hallt (lleihau cynnwys dŵr)
Mae’r diagramau yn dangos beth sy’n digwydd os oes gormod neu ddim digon o ddŵr yn y gwaed.
| Plasma | Problem | Rhyddhau ADH | Effaith ADH | Effaith ar y troeth/wrin |
| Crynodiad uchel | Dim digon o ddŵr | Cynyddu | Neffronau’n adamsugno mwy o ddŵr | Crynodedig iawn |
| Crynodiad isel | Gormod o ddŵr | Lleihau | Neffronau’n adamsugno llai o ddŵr | Gwanedig |
| Plasma | Crynodiad uchel |
|---|---|
| Problem | Dim digon o ddŵr |
| Rhyddhau ADH | Cynyddu |
| Effaith ADH | Neffronau’n adamsugno mwy o ddŵr |
| Effaith ar y troeth/wrin | Crynodedig iawn |
| Plasma | Crynodiad isel |
|---|---|
| Problem | Gormod o ddŵr |
| Rhyddhau ADH | Lleihau |
| Effaith ADH | Neffronau’n adamsugno llai o ddŵr |
| Effaith ar y troeth/wrin | Gwanedig |
Mae hyn yn enghraifft o Mecanwaith i ostwng lefelau rhywbeth sydd wedi codi, ac i godi lefelau rhywbeth sydd wedi gostwng.. Mae’n cadw crynodiad plasma’r gwaed bron yn gyson.