�鶹Լ��

Organ cyhyrog ydy’r galon a’i gwaith ydy pwmpio gwaed. Mae cyhyr cardiaidd y galon yn cyfangu i bwmpio’r gwaed o’r atria ��’r fentriglau ac o’r fentriglau ��’r rhydwelïau. Mae angen egni o resbiradaeth er mwyn i gyhyr cardiaidd y galon ddal i gyfangu, ac mae’r rhydwelïau coronaidd yn cyflenwi glwcos ac ocsigen iddo er mwyn gwneud hyn.

�Ѳ���’r ochr dde yn pwmpio gwaed drwy’r gylched ysgyfeiniol, ac mae’r ochr chwith yn pwmpio gwaed drwy’r gylched systemig.

Dau bwmp ar wahân

Yn gyffredinol, mae gwaed yn llifo i mewn i un ochr o’r galon o �ɲ�ٳ�ï���, yn mynd i mewn i atriwm, yna i fentrigl, ac allan drwy rydweli. Mae gwahanfur yn gwahanu’r ochr dde a’r ochr chwith.

�Ѳ���’r gwaed ar ochr dde’r galon yn ddadocsigenedig. Mae wedi bod o gwmpas y corff gan ddefnyddio celloedd coch y gwaed i gludo ocsigen i’w gyflenwi ��’r celloedd. Erbyn hyn, mae’r ocsigen wedi’i ollwng ac mae’r gwaed yn mynd i mewn ��’r galon drwy’r brif �ɲ�ٳ�ï���, y fena cafa i mewn ��’r atriwm de.

�Ѳ���’r atriwm de yn cyfangu ac yn gwthio’r gwaed i mewn ��’r fentrigl de sydd yn ei dro’n cyfangu gan wthio’r gwaed allan o’r rhydweli ysgyfeiniol ��’r ysgyfaint i gael ei ocsigenu.

Mae gwaed nawr yn dychwelyd i ochr chwith y galon drwy’r �ɲ�ٳ�ï��� ysgyfeiniol. Mae’n mynd i mewn ��’r atriwm chwith sy’n cyfangu i wthio’r gwaed i mewn ��’r fentrigl chwith. Mae gan y fentrigl chwith fur cyhyrog trwchus i ddarparu digon o bwysedd i bwmpio’r gwaed ocsigenedig i fannau pellaf y corff.

Mae gwaed yn gadael y galon drwy’r brif rydweli, yr aorta.

�Ѳ���’r galon yn cynnwys falfiau sy’n cau i atal ôl-lifiad o’r gwaed:

• mae gan yr ochr dde falf deirlen (falf â thri fflap)
• mae gan yr ochr chwith falf ddwylen (falf â dau fflap)

Mae gan y ddwy ochr falfiau cilgant – ar y ffordd i mewn ��’r rhydweli ysgyfeiniol a’r aorta.

Curiad calon

Dyma sut mae’r galon yn gweithredu.