Englynion
Mae englynion yn hawdd eu hadnabod am eu bod yn edrych yn wahanol i benillion arferol.
Edrycha ar yr enghraifft isod o englyn unodl union Dic Jones Delyth (fy merch) yn ddeunaw oed:
Sut mae adnabod englyn unodl union?
- Mae englyn yn cael ei rannu’n ddwy.
- Paladr yw’r enw ar y ddwy linell gyntaf.
- Esgyll yw’r enw ar y ddwy linell olaf.
- Ceir pedair llinell o gynghanedd.
- Mae degGair neu ran o air sy’n cynnwys llafariad. yn y llinell gyntaf, chwe sillaf yn yr ail linell, saith sillaf yn y drydedd linell a saith sillaf yn y llinell olaf.
- Un prif odl sydd - cyn y gwant ac ar ddiwedd pob llinell arall.
Beth yw effaith y gynghanedd yn y gerdd hon?
| Nodwedd | Dyfyniad | Effaith |
| Cynghanedd | “Deunaw oed yn ei hyder, - deunaw oed / Yn ei holl ysblander, / Dy ddeunaw oed boed yn bêr, / Yn baradwys ddibryder.” | Mae’r gynghanedd yn effeithiol yma am fod Dic Jones wedi ysgrifennu’r gerdd hon i’w ferch ar achlysur ei phen-blwydd yn ddeunaw. Mae’r gofal y mae wedi ei gymryd dros lunio cerdd gaeth fel hon yn pwysleisio pwysigrwydd yr achlysur i’r bardd a’r berthynas agos sydd rhyngddyn nhw. |
| Nodwedd | Cynghanedd |
|---|---|
| Dyfyniad | “Deunaw oed yn ei hyder, - deunaw oed / Yn ei holl ysblander, / Dy ddeunaw oed boed yn bêr, / Yn baradwys ddibryder.” |
| Effaith | Mae’r gynghanedd yn effeithiol yma am fod Dic Jones wedi ysgrifennu’r gerdd hon i’w ferch ar achlysur ei phen-blwydd yn ddeunaw. Mae’r gofal y mae wedi ei gymryd dros lunio cerdd gaeth fel hon yn pwysleisio pwysigrwydd yr achlysur i’r bardd a’r berthynas agos sydd rhyngddyn nhw. |
More guides on this topic
- Etifeddiaeth gan Gerallt Lloyd Owen
- Ofn gan Hywel Griffiths
- Y Coed gan Gwenallt
- Walkers' Wood gan Myrddin ap Dafydd
- Tai Unnos gan Iwan Llwyd
- Rhaid peidio dawnsio... gan Emyr Lewis
- Y Ferch wrth y Bar yng Nghlwb Ifor gan Rhys Iorwerth
- Gweld y Gorwel gan Aneirin Karadog
- Eifionydd gan R Williams Parry
- Y Sbectol Hud gan Mererid Hopwood
- Cymharu dwy gerdd
- Nodweddion arddull
- Y mesurau rhydd