�鶹Լ��

Wrth ymateb i Dim gan Dafydd Chilton bydd disgwyl i ti:

• werthfawrogi cynnwys, themâu a chymeriadau’r nofel
• adnabod a gwerthfawrogi arddull yr awdur, dyfynnu a thrafod addasrwydd
• cyflwyno ymateb personol a chreadigol i’r nofel

Mae pob dyfyniad yn y canllaw hwn yn cael ei ddefnyddio gyda chaniatâd Y Lolfa.

Mae’r stori’n sôn am fywydau dau frawd, Gwyn ac Owain Lloyd, o gwm Llawenog, cwm yng nghesail mynyddoedd y Berwyn yn rhan uchaf Dyffryn Ceiriog. Mae’r stori’n adrodd hanes Gwyn ac Owain drwy gyfres o ddigwyddiadau go iawn yn y 30 mlynedd rhwng 1964 ac 1994.

Mae agoriad a chlo’r stori’n rhan o’r un olygfa yn 1994. Rhwng yr agoriad a’r clo mae corff y stori, sy’n esbonio ymateb Gwyn yn yr agoriad ac yn arwain at yr hyn mae’n ei wneud yn y clo.

Yr agoriad

Mae Gwyn yn darllen hanes damwain hofrennydd mewn papur newydd. Mae’n amlwg fod y ddamwain wedi achosi iddo ymateb yn emosiynol. Mae gweddill y stori, rhwng yr agoriad a’r clo, yn esbonio’r hyn sydd y tu ôl i’w ymateb emosiynol.

Symudai ei lygaid yn araf ac yn ofalus ar hyd y rhesi o luniau pen-ac-ysgwyddau a argraffwyd o un ochr y dudalen ddwbl lwyd i’r llall. Oedai ei lygaid am eiliadau ar bob llun. Roedd yn astudio’r wynebau, yn dwyn i gof yr enwau. Ac yn darllen y broliant byr, coffadwriaethol, o dan bob un. ... Yna’n dawel, a’r gollyngdod yn ysgwyd drwyddo, fe wylodd.

Y clo

Mae’r darllenydd yn deall y rheswm y tu ôl i ymateb emosiynol Gwyn yn yr agoriad, sef bod iawn wedi ei wneud am fywyd Owain. Mae Gwyn yn rhydd i symud ymlaen â’i fywyd ei hun ac yn cyflwyno ei fab ifanc i fyd natur.