Deall amseroedd y ferf
Cofia fod modd defnyddio'r ferf yn y ffordd hir (cwmpasog) neu'r ffordd fer (cryno). Mae yna hefyd wahanol amseroedd i'r ferf – presennol/dyfodol, gorffennol ac amherffaith.
Mae'r ferf gryno yn fwy ffurfiol a fel arfer defnyddio'r ferf gwmpasog a wnawn ni pan yn siarad bob dydd.
Dyma enghraifft o ferf gwmpasog.
| Presennol/Dyfodol | Gorffennol | Amherffaith |
| Rydw i'n... | Rydw i wedi... | Roeddwn i'n (arfer)... |
| Rwyt ti'n... | Rwyt ti wedi... | Roeddet ti'n... |
| Mae e/hi'n... | Mae e/hi wedi... | Roedd e/hi... |
| Rydyn ni'n... | Rydyn ni wedi... | Roedden ni'n... |
| Rydych chi'n... | Rydych chi wedi... | Roeddech chi'n... |
| Maen nhw... | Maen nhw wedi... | Roedden nhw'n... |
| Presennol/Dyfodol | Rydw i'n... |
|---|---|
| Gorffennol | Rydw i wedi... |
| Amherffaith | Roeddwn i'n (arfer)... |
| Presennol/Dyfodol | Rwyt ti'n... |
|---|---|
| Gorffennol | Rwyt ti wedi... |
| Amherffaith | Roeddet ti'n... |
| Presennol/Dyfodol | Mae e/hi'n... |
|---|---|
| Gorffennol | Mae e/hi wedi... |
| Amherffaith | Roedd e/hi... |
| Presennol/Dyfodol | Rydyn ni'n... |
|---|---|
| Gorffennol | Rydyn ni wedi... |
| Amherffaith | Roedden ni'n... |
| Presennol/Dyfodol | Rydych chi'n... |
|---|---|
| Gorffennol | Rydych chi wedi... |
| Amherffaith | Roeddech chi'n... |
| Presennol/Dyfodol | Maen nhw... |
|---|---|
| Gorffennol | Maen nhw wedi... |
| Amherffaith | Roedden nhw'n... |
Dyma enghraifft o ferf gryno.
| Presennol/Dyfodol | Gorffennol | Amherffaith |
| Prynaf i | Prynais i | Prynwn i |
| Pryni di | Prynaist ti | Prynet ti |
| Pryniff e/hi neu Prynith e/hi | Prynodd e/hi | Prynai e/hi |
| Prynwn ni | Prynasom ni | Prynem ni |
| Prynwch chi | Prynasoch chi | Prynech chi |
| Prynant hwy | Prynasant hwy | Prynent hwy |
| Presennol/Dyfodol | Prynaf i |
|---|---|
| Gorffennol | Prynais i |
| Amherffaith | Prynwn i |
| Presennol/Dyfodol | Pryni di |
|---|---|
| Gorffennol | Prynaist ti |
| Amherffaith | Prynet ti |
| Presennol/Dyfodol | Pryniff e/hi neu Prynith e/hi |
|---|---|
| Gorffennol | Prynodd e/hi |
| Amherffaith | Prynai e/hi |
| Presennol/Dyfodol | Prynwn ni |
|---|---|
| Gorffennol | Prynasom ni |
| Amherffaith | Prynem ni |
| Presennol/Dyfodol | Prynwch chi |
|---|---|
| Gorffennol | Prynasoch chi |
| Amherffaith | Prynech chi |
| Presennol/Dyfodol | Prynant hwy |
|---|---|
| Gorffennol | Prynasant hwy |
| Amherffaith | Prynent hwy |
Mae'n ddigon cyffredin cael trafferth gyda'r ferf gryno – os wyt ti mewn penbleth ceisia feddwl am ffurf gwmpasog (hir) y ferf.
Question
Beth sydd o'i le yn yr enghraifft ganlynol?
Canodd fy chwaer mewn bandiau amrywiol ers talwm.
Mae 'Canodd' yn anghywir. Ystyria beth yw ffurf hir 'canodd' - 'mae fy chwaer wedi canu'.
Mae angen defnyddio amser amherffaith y ferf yn lle'r gorffennol fan hyn, gan fod y weithred yn rhywbeth a oedd yn arfer cael ei wneud ers talwm.
Y frawddeg gywir yw Canai fy chwaer mewn bandiau amrywiol ers talwm.
Ymarfer
Question
Ysgrifenna ffurf gwmpasog 'canu' yn y presennol a ffurf gryno'r ferf yn y gorffennol. Mae'r enghraifft gyntaf wedi'ei gwblhau i ti:
| Cwmpasog | Cryno |
| Rydw i'n canu | Canais i |
| Cwmpasog | Rydw i'n canu |
|---|---|
| Cryno | Canais i |
| Cwmpasog | Cryno |
| Rydw i'n canu | Canais i |
| Rwyt ti'n canu | Canaist ti |
| Mae e/hi'n canu | Canodd ef/hi |
| Rydyn ni'n canu | Canasom ni |
| Rydych chi'n canu | Canasoch chi |
| Maen nhw'n canu | Canasant hwy |
| Cwmpasog | Rydw i'n canu |
|---|---|
| Cryno | Canais i |
| Cwmpasog | Rwyt ti'n canu |
|---|---|
| Cryno | Canaist ti |
| Cwmpasog | Mae e/hi'n canu |
|---|---|
| Cryno | Canodd ef/hi |
| Cwmpasog | Rydyn ni'n canu |
|---|---|
| Cryno | Canasom ni |
| Cwmpasog | Rydych chi'n canu |
|---|---|
| Cryno | Canasoch chi |
| Cwmpasog | Maen nhw'n canu |
|---|---|
| Cryno | Canasant hwy |