�鶹Լ��

Hylosgi cyflawn

Sylweddau sy’n adweithio ag ocsigen i ryddhau egni defnyddiol (ecsothermig) yw tanwyddau. Mae’r rhan fwyaf o’r egni’n cael ei ryddhau ar ffurf gwres, ond mae egni golau hefyd yn cael ei ryddhau.

Ocsigen yw tua 21 y cant o’r aer. Pan mae tanwydd yn llosgi mewn digonedd o aer, mae’n cael digon o ocsigen i hylosgi’n gyflawn.

Ar gyfer hylosgiad cyflawn, mae angen digonedd o aer fel bod yr elfennau yn y tanwydd yn adweithio’n llawn ag ocsigen.

Mae tanwyddau fel nwy naturiol a phetrol yn cynnwys hydrocarbonau. Dim ond hydrogen a charbon sydd yn y cyfansoddion hyn. Pan maen nhw’n llosgi’n gyflawn:

• mae’r carbon yn ocsidio i ffurfio carbon deuocsid
• mae’r hydrogen yn ocsidio i gynhyrchu dŵr (cofia fod dŵr, H₂O, yn ocsid hydrogen)

Yn gyffredinol, ar gyfer hylosgiad cyflawn:

hydrocarbon + ocsigen → carbon deuocsid + dŵr

Dyma’r hafaliad ar gyfer hylosgiad cyflawn methan, sy’n cael ei ddefnyddio mewn llosgyddion Bunsen:

methan + ocsigen → carbon deuocsid + dŵr

CH₄ + 2O₂ → CO₂ + 2H₂O

Dyma’r hafaliad ar gyfer hylosgiad cyflawn propan, sy’n cael ei ddefnyddio mewn poteli nwy:

propan + ocsigen → carbon deuocsid + dŵr

C₃H₈ + 5O₂ → 3CO₂ + 4H₂O

Mae ethanol, alcohol syml, hefyd yn hylosgi i ffurfio carbon deuocsid a dŵr:

ethanol + ocsigen → carbon deuocsid + dŵr

C₂H₅OH + 3O₂ → 2CO₂ + 3H₂O