Â鶹ԼÅÄ

Ethanol a sbectrosgopeg [TGAU Cemeg yn unig]Alcoholau

Mae ethanol, methanol a phropanol yn fathau o alcohol. Rydyn ni’n eu defnyddio nhw fel tanwyddau a hydoddyddion, ac mae ethanol hefyd i’w gael mewn diodydd alcoholig. Byddwn ni hefyd yn sôn am sbectrosgopeg isgoch ar gyfer disgyblion haen uwch.

Part of CemegOlew crai, tanwyddau a chemeg organig

Alcoholau

Mae’r alcoholau’n o â’r fformiwla gyffredinol:

CnH2n+1OH

Maen nhw i gyd yn cynnwys y –O±á, a hwn sy’n gyfrifol am briodweddau alcoholau.

Mae enwau alcoholau’n diweddu ag ‘ol’, er enghraifft ethanol.

Y tri alcohol cyntaf yn y gyfres homologaidd yw methanol, ethanol a phropanol. Maen nhw’n iawn, sy’n golygu eu bod nhw’n ddefnyddiol fel tanwyddau. Rydyn ni hefyd yn eu defnyddio nhw fel mewn marcwyr, meddyginiaethau, a chosmetigau (fel diaroglyddion a phersawrau).

Ethanol yw’r alcohol sydd mewn diodydd alcoholig fel gwin a chwrw. Rydyn ni’n cymysgu ethanol â phetrol i’w ddefnyddio fel tanwydd.

Dynes yn llenwi ei char o bwmp biodanwydd

Dyma enwau ac adeileddau’r alcoholau symlaf:

Tabl yn dangos nifer yr atomau carbon, y fformiwla foleciwlaidd a'r fformiwla adeileddol ar gyfer methanol, ethanol, propan-1-ol, propan-2-ol, bwtan-1-ol a bwtan-2-ol.