Teyrnged i Gymro yng Nghanada
Mae adeilad ar faes awyr yng Nghanada wedi ei enwi ar ôl Cymro. Idris Hughes, o Comox, Ynys Vancouver sy'n dweud yr hanes.
Agorwyd yr adeilad ar gyfer Maes Awyr Dyffryn Comox ar Ynys Vancouver, British Columbia, Canada, ar Ebrill 16, 2004.
Yr enw a ddewiswyd arno oedd F/O C. Cottingham Terminal. Yma y bu'n chwarae ac yma yr aeth i'r ysgol; yr union fan lle saif y Maes Glanio heddiw.
Eu colli dros Fôr y Gogledd
Gadawodd yr ysgol uwchradd yn Comox ym 1939 ac ymuno a'r RCAF. Ym 1942, aeth i Brydain ac ymuno a'r RAF gan hedfan Lancasters o Fiskerton ger Lincoln.
Ym mis Tachwedd 1943, fe'i collwyd ef a'i griw o chwech dros Fôr y Gogledd ac yntau ond yn 25 oed.
Mae Cyril yn cynrychioli nifer o fechgyn ifanc o Ddyffryn Comox a Chanada, a gollwyd yng ngwasanaeth eu gwlad yn ystod yr Ail Rhyfel Byd.
O Gymru 'roedd yn dod. Mary Ann Cottingham oedd ei fam a glöwr oedd William ei dad , o Goginan ger Aberystwyth.
Ymfudodd y teulu i Ynys Vancouver ym 1927 gyda phedwar mab; William, Ron , Cyril a Glyn, a merch, Doreen.
Ganwyd dwy ferch arall, Beryl a Phyllis yn Comox.
Wythnos ar drên
Croesodd y teulu yr Iwerydd ar yr SS Montcalm i New Brunswick gan dreulio wythnos mewn trên wedyn ar draws Canada i Vancouver, ac wedyn llong fechan i Comox , a setlo i lawr ar ddarn o dir yn Lazo.
Naw oed oedd Cyril pan gyrhaeddodd, a chyda'i frawd Glyn, saith, a'i chwaer Doreen, 12, bu iddynt chwyddo poblogaeth yr ysgol fechan un ystafell yn Lazo.
Am amser, ni fedrai'r athrawes ddeall y plant gan mai Cymraeg oedd eu hunig iaith.
Yn un o'i lythyrau adref, ac ar ôl ymweld â rhai o aelodau'r teulu ym Mhrydain, dywedodd Cyril:
"Mae Lloegr yn hynafol a hen ffasiwn a byddaf yn meddwl yn reit aml pam y dewis miliynau o bobl fyw mor glos i'w gilydd ar ynys mor fechan.
"Mi fuaswn yn hoffi ychwaneg o amser i weld mwy ohoni....... Mi 'roeddwn yn hedfan dros Gymru brynhawn ddoe - gwlad gyda'i nentydd, bryniau ac afonydd , ac mae hon yn dlysach fyth."
Brawd a chwaer
Yn ystod y seremoni yn yr adeilad newydd , cefais y fraint o siarad gyda brawd a chwaer Cyril; y ddau yn dal i fyw yn y Dyffryn.
Yn ystod y sgwrs, cyfeiriodd Glyn at y daith hir ar draws yr Iwerydd, ac yna ar hyd Canada i Ynys Vancouver.
Deallwn ei deimladau yn dda gan i minnau hefyd wneud yr un daith 39 o flynyddoedd yn ddiweddarach!
Idris Hughes
