Adeiledd ïDzig enfawr
Ѳ’r Gronyn sy’n cael ei wefru’n drydanol, sy’n cael ei ffurfio pan mae moleciwl neu atom yn ennill neu'n colli electron(au). mewn Sylwedd sy'n cael ei ffurfio gan uniad cemegol dwy neu ragor o elfennau drwy ffurfio bond neu fondiau., fel sodiwm clorid, wedi’u trefnu mewn adeiledd ïDzig enfawr (neu ddellten ïDzig enfawr). Ѳ’r trefniad rheolaidd hwn yn arwain at ffurfio Solid sy’n cynnwys gronynnau (atomau, moleciwlau neu ïDzԲ) sydd wedi cysylltu â’i gilydd i ffurfio trefniant rheolaidd neu batrwm sy’n ailddigwydd..
Ѳ’r diagram yn dangos rhan o ddellten grisial sodiwm clorid:
Ѳ’r patrwm hwn yn ailadrodd i bob cyfeiriad, gan roi adeiledd dellten tri dimensiwn enfawr mewn grisialau sodiwm clorid.
Oherwydd y Grym atynnu rhwng gronynnau â gwefrau dirgroes. cryf rhyngddyn nhw, mae angen llawer iawn o egni i wahanu’r ïDzԲ positif a negatif mewn dellten grisial. Mae hyn yn golygu bod gan gyfansoddion ïDzig ymdoddbwyntiau a berwbwyntiau uchel.
Dydy cyfansoddion ïDzig solid ddim yn dargludo trydan oherwydd mae’r ïDzԲ wedi’u dal yn dynn yn eu lle. Dydy’r ïDzԲ ddim yn gallu symud i Proses sy’n caniatáu i drydan, gwres neu ffurfiau eraill ar egni basio trwodd. y Symudiad gronynnau â gwefr drydanol, er enghraifft, electronau’n symud drwy wifren neu ïDzԲ’n symud drwy hydoddiant.. Ond pan mae cyfansoddyn ïDzig yn ymdoddi, mae’r ïDzԲ â gwefr yn rhydd i symud. Felly, mae cyfansoddion ïDzig tawdd yn dargludo trydan.
Pan mae grisial o gyfansoddyn ïDzig yn hydoddi mewn dŵr, mae’r ïDzԲ’n gwahanu. Eto, mae’r ïDzԲ’n rhydd i symud – felly mae hydoddiant o gyfansoddyn ïDzig mewn dŵr hefyd yn dargludo trydan.
Dellt ïDzig
Ѳ’r ïDzԲ â gwefrau dirgroes mewn dellten ïDzig enfawr yn cael eu dal gan fondiau ïDzig cryf (grymoedd atynnu electrostatig) mewn adeiledd tri dimensiwn enfawr.
Edrych ar yr enghraifft hon – dellten grisial sodiwm clorid:
Y ffordd orau o luniadu diagramau fel hwn yw dechrau ag un math o ïDz (er enghraifft Na+) a thynnu llinellau o’r ïDz hwn i bob ïDz cyfagos a rhoi’r math arall o ïDz ar ben arall y llinell (er enghraifft Cl–). Ddylai’r llinellau byth uno dau ïDz sydd yr un fath.
Esbonio ymdoddbwyntiau [Haen uwch yn unig]
Mae angen llawer o egni i oresgyn y grymoedd atyniad electrostatig cryf rhwng ïDzԲ â gwefrau dirgroes, felly mae gan gyfansoddion ïDzig ymdoddbwyntiau a berwbwyntiau uchel. Fodd bynnag, mae gan rai ohonyn nhw ymdoddbwyntiau uwch na’i gilydd.
Y mwyaf yw’r Priodwedd mater sy’n achosi grym os yw e’n agos i wefr arall. Mae dau fath o wefr, sef positif a negatif. Er enghraifft, mae gwefr negatif yn achosi grym gwrthyrru ar wefr negatif gyfagos. ar yr ïDzԲ, y cryfaf yw’r grymoedd sy’n eu dal nhw at ei gilydd. Mae sodiwm clorid wedi’i wneud o ïDzԲ Na+ ac ïDzԲ Cl– ac mae ei ymdoddbwynt yn 801°C. Mae magnesiwm ocsid wedi’i wneud o ïDzԲ â dwy wefr (Mg2+ ac O2–) ac felly mae ei ymdoddbwynt o 2,852°C yn llawer uwch.