Uchafbwyntiau Radio Cymru dros yr wythnos ddiwethaf, gyda chyflwyniadau clir a syml fydd o gymorth i chi wella'ch iaith.
Ìý
O'r Maes - Mair Tomos IfansÌý
pabell - tent
diddanu - entertaining
chwedlau - fables
godidog - superb
cyfrol - a volume
traethawd - essay
llên gwerin - folk literature
dal eu dychymyg - capture their imagination
yn fraint - a privilege
synau anhygoel - incredible sounds
"...pigion o'r Eisteddfod Genedlaethol gafodd ei chynnal yn Llanelli yr wythnos diwetha. Mi fuodd Heledd Cynwal yn crwydro maes yr Eisteddfod drwy'r wythnos yn siarad efo llawer o bobl ddiddorol. Roedd pabell newydd ar y maes eleni sef pabell Gwyl Llên i Blant. Aeth Heledd draw yno ddydd Mawrth i gael sgwrs efo'r storïwraig Mair Tomos Ifans... "
Ìý
Talwrn y Beirdd - Y Ffeinal
Meuryn - adjudicator
pennill ymson - soliloquy
huno mewn hedd - to die peacefully
cwd - bag
haeddu - to deserve
dengid - to escape
ffoi - to flee
dialgar - revengeful
dwlu ar - hoffi yn fawr
yn frwd - enthusiastically
Mair Tomos Ifans y storïwraig yn fan'na yn sôn wrth Heledd Cynwal am ei gwaith yn yr Eisteddfod, ac yn enwedig y ffordd y buodd hi'n cydweithio efo Ed Holden y beatbocsiwr. Ymlaen rwan i'r Babell Lên arall, ac yn y Babell Lên mae un o ddigwyddiadau mwya poblogaidd yr Wyl yn cael ei gynnal sef Talwrn y Beirdd. Dan ni'n mynd i gael clywed rhan o'r rownd derfynol - y ffeinal! Ifor ap Glyn sydd yn darllen cerdd ar ran tîm Caernarfon am un o gymeriadau'r gân enwog o ardal Llanelli - Sosban Fach. Ceri Wyn Jones ydy'r Meuryn a dyma fo'n gosod y dasg...
Ìý
O'r Maes - Hetiau
seremoni y coroni - the crowning ceremony
y wisg - the dress
yn gyflawn - complete
casgliad - collection
yn achlysurol - on an occasion
y cwrdd - the chapel service
datblygu - to develop
afanc - beaver
sawl haenen - several layers
noeth - naked
Ifor ap Glyn yn fan'na yn darllen cerdd yn ffeinal Talwrn y Beirdd. Ifor wrth gwrs enillodd y goron yn yr Eisteddfod y llynedd, ac y Meuryn, Ceri Wyn Jones enillodd y Gadair eleni. Awn ni yn ôl at un o sgyrsiau Heledd Cynwal o'r Maes rwan. A dyma i chi sgwrs fasech chi ddim yn disgwyl ei chlywed ar raglen o'r Eisteddfod. Sgwrs rhwng Heledd ac Angela Skym am hetiau...
Ìý
O'r Maes - Seremoni'r Coroni
buddugol - victorious
clogyn - cloak
ymgeisio - to apply
ymarfer - practice
profiad - experience
Angela Skym o Landdarog yn fan'na yn sôn am ei chasgliad o hetiau. Nid het ond coron oedd y bardd buddugol yn cael ei wisgo ddydd Llun yn seremoni'r coroni. Guto Dafydd oedd enw'r bardd buddugol ac os wnaethoch weld y seremoni liwgar, tybed wnaethoch chi sylwi ar y ddau fachgen ifanc oedd yn rhan o'r seremoni honno? Macwyaid ydy'r enw eisteddfodol swyddogol arnyn nhw - hen air Cymraeg am fechgyn ifanc. Bnawn Llun mi gafodd Nia Lloyd Jones air efo’r Macwyaid, Dyfan a Rhydian, cyn y Seremoni.
Ìý
O'r Maes - Dysgwyr o dramor
Iseldiroedd - Holland
sut yn y byd - how on earth
iaith leiafrifol - minority language
Unol Daleithiau - USA
mo'yn - eisiau
Ariannin - Argentina
hanesydd - historian
"Dyna'r tro cynta i mi glywed gwaith y Macwyiaid yn cael ei ddisgrifio fel 'Bownsars sy'n nodio'! Da iawn Dyfan a Rhydian. I orffen heddiw dyma sgwrs arall gafodd Heledd Cynwal o'r maes, ond y tro yma efo dau sydd wedi dysgu Cymraeg. Mae Paulus yn dod o’r Iseldiroedd ac mae Adam yn dod o Ogledd America yn wreiddiol. Mae'r ddau wedi bod yn dysgu Cymraeg ac yn amlwg wedi mwynhau'r Eisteddfod, Dyma i chi flas ar y sgwrs..."
Ìý