Fformiwlâu empirig
Fformiwla empirig cyfansoddynSylwedd sy'n cael ei ffurfio gan uniad cemegol dwy neu ragor o elfennau drwy ffurfio bond neu fondiau. ’r gymhareb rhifau cyfan symlaf ’r atomMae pob elfen wedi'i gwneud o atomau. Mae atom wedi'i wneud o niwclews sy’n cynnwys protonau a niwtronau, wedi'i amgylchynu ag electronau. o bob elfenSylwedd sydd wedi'i wneud o un math o atom yn unig. yn y cyfansoddyn.
Rydyn ni’n ei ganfod drwy ddefnyddio data o arbrofion, felly mae’n empirig.
Er enghraifft, fformiwla foleciwlaidd glwcos yw C6H12O6 ond y fformiwla empirig yw CH2O. Mae hyn oherwydd ein bod ni’n gallu rhannu pob rhif yn C6H12O6 â 6 i wneud cymhareb rhifau cyfan symlach.
Ar y llaw arall, gallai cyfansoddyn â’r fformiwla empirig CH2 fod â fformiwla foleciwlaidd o C2H4, C3H6, C4H8 neu hyd yn oed C13H26.
Galli di ddefnyddio gwybodaeth am y àFaint o fater sydd mewn gwrthrych. Rydyn ni’n mesur à mewn gramau (g). sy’n adweithio i gyfrifo fformiwla cyfansoddyn.
Enghraifft
Mae 3.2 g o sylffwr yn adweithio ag ocsigen i gynhyrchu 6.4 g o sylffwr ocsid. Beth yw fformiwla’r ocsid?
I wneud y cyfrifiad, bydd angen i ti ddefnyddi’r ffaith bod Ar (à atom cymharol) sylffwr, S = 32, ac Ar ocsigen, O = 16.
| Cam | Gweithred | Canlyniad | |
| Un | Ysgrifennu symbolau’r elfennau | S | O |
| Dau | Ysgrifennu’r masau | 3.2 g | 6.4 g – 3.2 g = 3.2 g |
| Tri | Ysgrifennu’r gwerthoedd Ar | 32 | 16 |
| Pedwar | Rhannu’r masau ag Ar | 3.2 ÷ 32 = 0.1 | 3.2 ÷ 16 = 0.2 |
| Pump | Rhannu â’r rhif lleiaf | 0.1 ÷ 0.1 = 1 | 0.2 ÷ 0.1 = 2 |
| Chwech | Ysgrifennu’r fformiwla | SO2 |
| Cam | Un |
|---|---|
| Gweithred | Ysgrifennu symbolau’r elfennau |
| Canlyniad | S |
| O |
| Cam | Dau |
|---|---|
| Gweithred | Ysgrifennu’r masau |
| Canlyniad | 3.2 g |
| 6.4 g – 3.2 g = 3.2 g |
| Cam | Tri |
|---|---|
| Gweithred | Ysgrifennu’r gwerthoedd Ar |
| Canlyniad | 32 |
| 16 |
| Cam | Pedwar |
|---|---|
| Gweithred | Rhannu’r masau ag Ar |
| Canlyniad | 3.2 ÷ 32 = 0.1 |
| 3.2 ÷ 16 = 0.2 |
| Cam | Pump |
|---|---|
| Gweithred | Rhannu â’r rhif lleiaf |
| Canlyniad | 0.1 ÷ 0.1 = 1 |
| 0.2 ÷ 0.1 = 2 |
| Cam | Chwech |
|---|---|
| Gweithred | Ysgrifennu’r fformiwla |
| Canlyniad | SO2 |
Mae gweithred cam pump fel arfer yn rhoi’r gymhareb rhifau cyfan symlaf ar unwaith. Weithiau, fydd hyn ddim yn digwydd – efallai y byddi di’n cael 1 ac 1.5. Yn yr enghraifft hon, byddet ti’n lluosi’r ddau rif â 2, i roi 2 a 3 (yn lle talgrynnu 1.5 i fyny i 2).
Trawsnewid y fformiwla empirig yn fformiwla foleciwlaidd
O’r fformiwla empirig, galli di gyfrif’r fformiwla foleciwlaidd os wyt ti’n gwybod à fformiwla cymharolRydyn ni’n cyfrifo à fformiwla cymharol (Mr) cyfansoddyn drwy adio masau atomig cymharol (Ar) yr atomau sy’n bresennol mewn cyfansoddyn. (Mr) y cyfansoddyn.
Adio masau atomig yr atomau yn y fformiwla empirig.
Er enghraifft, fformiwla empirig hydrocarbon yw CH2 ’i Mr yw 42.
- à yr atomau yn y fformiwla empirig yw 14
- 42 ÷ 14 = 3
- felly mae angen i ti luosi’r rhifau yn y fformiwla empirig â 3
Felly, fformiwla foleciwlaidd yr hydrocarbon yw C3H6.