02/01/2004
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 235
Duration: 05:07
Litir 235: Dh’ith laogh òg ugh amh
A bheil sibh math air amalaidhean-cainnt ann an Gà idhlig? Mar eisimpleir: dh’ith laogh òg ugh amh. Feuchaibh ri sin aithris grunn tursan gu luath: dh’ith laogh òg ugh amh.
Seo fear eile: sop air poc is cop air poit; sop air poc is cop air poit. Agus fear as toigh leamsa gu mòr: Donnchadh Mòr is an cù is an cat, is a bhrù air at cho mòr ri poit. Donnchadh Mòr is an cù is an cat, is a bhrù air at cho mòr ri poit.
Ma tha Ăąidh agaibh ann an amalaidhean-cainnt, agus anns a’ bheartas de ghnĂ thsan-cainnt is faclan a th’ againn ann an GĂ idhlig, ’s dòcha gum bi Ăąidh agaibh ann an lĂ rach-lìn Ăąr a tha co-cheangailte ri prògram-telebhisein air a’ BhBC – “Beul-chainnt”, a th’ air a bhith air Â鶹ԼĹÄ 2 a h-uile feasgar Diardaoin airson grunn seachdainean.
’S e prògram air leth math a th’ ann agus chanainn gu bheil mòran am measg luchd-ionnsachaidh na Gà idhlig, co-dhiù an fheadhainn a tha a’ fuireach ann an Alba, a tha gu math measail air. Ach ’s e an duilgheadas a th’ ann le prògram-telebhisein gu bheil e a’ ruith seachad air an luchd-amhairc gu luath. Tha e doirbh do dhuine greimeachadh air na faclan is abairtean anns an dol-seachad.
’S e sin as coireach gu bheil mi a’ moladh na là raich seo dhuibh – oir tha mòran oirre ann an cruth sgrìobhte, agus chan eil cabhag sam bith oirbh ruith chun na h-ath-abairt. Bheir mi a seòladh dhuibh aig deireadh na Litreach.
Am measg nan rudan a thog m’ aire oirre, tha tòimhseachan. ’S e an t-ainm a th’ air “Àireamh Muinntir Fhinn agus Dhubhain” agus chuir e tachartas inntinneach nam chuimhne. Bha mi anns an Eilean Sgitheanach o chionn grunn bhliadhnaichean agus fhuair mi cuireadh coimhead air fiolmadh a bhathar a’ dèanamh de sheann bhoireannach a bhuineadh do dh’Uibhist a Deas. Bha i ag aithris an dearbh thòimhseachain.
A rèir là rach-lìn Bheul-chainnt, tha lorg air an tòimhseachan seo, Ludus Sancta Petri, cho fada air ais ris an naoidheamh linn às dèidh Chrìosda, agus tha e air innse ann an iomadh cà nan. Ann an Alba is Eirinn, tha e co-cheangailte, mar as trice, ri dùbhlan eadar an gaisgeach Gaidhealach, Fionn MacCumhail, agus fear eile, Dubhan. Tha muinntir Fhinn nan suidhe am measg muinntir Dhubhain, a rèir seann rann, agus tha Fionn a’ toirt seachad òrdugh gach naoidheamh duine a thoirt air falbh is a mharbhadh. Agus, mar a chaidh an gnothach a chur air dòigh gu seòlta, ’s e fir Dhubhain air fad a tha a’ falbh, a’ fà gail a h-uile fear de mhuinntir Fhinn aig a’ bhòrd no, mar a chuala mise e, air bòrd soitheach aig muir.
Nuair a chunnaic mise an tòimhseachan air aithris, ’s e clachan geala (airson gaisgich Fhinn) agus clachan dubha (airson muinntir Dhubhain) a bhathar a’ cleachdadh. Ach a-nise faodaidh sibhse tadhal air an là raich-lìn a tha seo agus an geam a chluich gu h-eleactronaigeach.
Anns a’ phrògram Beul-chainnt, bithear a’ cèilidh gach seachdain air Iain MacIlleathain ann an Eilean Leòdhais, aig a bheil stòras air leth de ghnà thsan-cainnt is abairtean. Tha Iain uabhasach fiosrachail air ainmean airson tinneasan. Mar eisimpleir, a bheil fios agaibh dè a’ Ghà idhlig a th’ air bulimia nervosa, an tinneas a tha a’ toirt air daoine diathad mòr a ghabhail is an uair sin am biadh a chur a-mach? Uill, tha Iain ag innse dhuinn gur e lon-chraois a th’ air. Lon-chraois.
Is iomadh rud eile air am faighear lorg air là rach-lìn Bheul-chainnt. ’S e an seòladh a th’ aice: www.bbc.co.uk/alba/beulchainnt. Tha mi an dòchas gun còrd e ribh.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing-ghrĂ mair na seachdaine
Amaladh-cainnt na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.