Episode 28
Na bha tachairt sa Chiad Chogadh ceud bliadhna an ama seo. Le Gilleasbuig MacDhòmhnaill. Events from the last three weeks 100 years ago in the First World War.
Bha artaigilean ann an cuid de na pà ipearan-naidheachd Gà idhealach meadhan a' Ghearrain 1916 mun bhuaidh a bha aig a' Chogadh, a bha nise air a bhith dol bliadhna gu leth, air cùisean aig an taigh, is gu h-à raidh na duilgheadasan a bha an cois gluasad dhaoine agus stuth bho aon cheann dhen dùthaich chun a' chinn eile.
Tha 'Litir Ghlaschu' anns an Ross-shire Journal air an 18mh ag innse mu ghoireas ùr ann an Stèisean na Bà nrigh ann an Glaschu a bha feuchainn ri cùisean a dhèanamh nas fhasa dha na saighdearan a bha air ais is air adhart às a' Chogadh.
Bha duilgheadasan à raidh aig tuathanaich sa cheann-a-tuath a' faighinn biadh is bathar eile chun nam bailtean aig deas far an robh cruaidh fheum air. Chaidh coinneamh a chumail an Inbhir Nis air an t-seachdain seo ann a 1916 eadar riochdairean o na colaistean à iteachais agus Bòrd an Àiteachais airson feuchainn ri freagairt fhaighinn dhan a' cheist seo. Cluinnidh sinn bho Ghilleasbuig MacDhòmhnaill mu na draghan a bh' ann.
Thòisich Blà r Verdun air an 21mh den Ghearran 1916, nuair a thug Còigeamh Arm na Gearmailt ionnsaigh air na gearastain Fhrangach air bruaich Abhainn Meuse, an ceann an ear-thuath na Frainge. B' e an t-amas a bh' aig a' chiad ionnsaigh seo smachd fhaighinn air talamh à rd Côtes de Meuse, rud a bheireadh dhaibh sealladh math air baile Verdun agus cothrom losgadh air an Arm Fhrangach bho os-à rd. Cluinnidh sinn sa phrògram mar a chaidh dhaibh.
Mar a b' fhaide bha an cogadh a' dol air adhart, bha e a' toirt barrachd is barrachd buaidh air beatha dhaoine aig an taigh, mar eisimpleir a' cur suas phrìsean bidhe, aodaich is connaidh. Tha litir chun a' Highland News air an 19mh den Ghearran a' fà gail air ceannaichean gu robh iad a' gabhail brath air a' chogadh airson barrachd airgid a dhèanamh dhaibh fhèin.
Agus bha artaigil anns a' Highland News air an t-seachdain seo ag innse mu na boireannaich à Steòrnabhagh a bha ag obair ann am factaraidhean timcheall Abhainn Chluaidh.
Air an 29mh den Ghearran 1916 bha batal fuilteach sa Chuan a' Tuath an uair a chaidh an soitheach Gearmailteach 'Greif' agus am HMS Alcantara a chuir fodha. B' e soitheach sealg no raider a bh' anns an Greif agus aon uair 's gun deach mothachadh dhith a' tighinn a-steach dhan Chuan Siar an latha roimhe sin chuir an Admiral Sir John Jellicoe cabhlach de shoithichean cogaidh na coinneamh gus stad a chur oirre. Cluinnidh sinn mun uabhas a thachair.
Gheibh sinn cuideachd naidheachdan mu eileanaich - naidheachd mu fhear a bhuineadh do Thiriodh a bh'air a bhith a dhìth bhon Lùnastal 1915 agus mu fhear à Leòdhas a bh' ann an Campa Ghroningen san Òlaind.
Last on
More episodes
Broadcasts
- Mon 7 Mar 2016 12:00Â鶹ԼÅÄ Radio nan Gà idheal
- Mon 7 Mar 2016 22:00Â鶹ԼÅÄ Radio nan Gà idheal
- Sun 13 Mar 2016 12:59Â鶹ԼÅÄ Radio nan Gà idheal