Uchafbwyntiau Radio Cymru dros yr wythnos ddiwethaf, gyda chyflwyniadau clir a syml fydd o gymorth i chi wella'ch iaith.
Cartrefi Cymru - Twm Morus
pensaer - architect
ffynnon o ddyfroedd clir - a well of clear water
telynor - harpist
cyfnod diweddarach - a more recent period
talcen (ty) - gable-end
gwynwydd - honeysuckle
helaeth - extensive
is-ganoloesol - early middle ages
cyntedd - hallway
cysgodol - sheltered
"...efo sgwrs rhwng y bardd Twm Morys, John Dilwyn Williams o Archifdy Gwynedd a Maredudd ab Iestyn, pensaer sydd efo diddordeb mewn hen adeiladau yng Nghymru. Roedd y tri'n cerdded ar hyd arfordir Gogledd Cymru rhwng Cricieth a Morfa Bychan ger Porthmadog. Chwilio roedden nhw am dy y telynor enwog Dafydd Y Garreg Wen. Roedd O M Edwards wedi disgrifio cartref Dafydd mewn llyfr o'r enw Cartrefi Cymru ym Mil Wyth Naw Chwech ac roedd Twm a'i griw yn chwillio yn y llyfr am gliwiau i leoliad y ty... "
Geraint Lloyd - snorclo corsydd
corsydd - bogs
pencampwraig y byd - world champion (female)
broga - frog
y drefn - the order
twmpath - mound
poenus ryfedda - extremely painful
cael gwared ar - to get rid of
brwnt - budr
yn gyfartal - equal
serth - steepÂ
Bechod na fasen ni wedi medru gweld yr ardal roedden nhw'n cerdded ynddi. Ardal braf, traethau hyfryd a golygfeydd gwych o fynyddoedd Eryri. Nid dyna cweit yr olygfa oedd gan Lôn Morgan o Hendy Gwyn ar Daf wrth iddi hi gymryd rhan mewn cystadleuaeth i fod yn bencampwraig snorclo y byd. Ond nid snorclo cyffredin cofiwch, ond snorclo mewn corsydd. Dyma hi'n sôn wrth Geraint Lloyd nos Fercher diwetha am y sialens arbennig yma, a beth yn union oedd rhaid iddi wneud er mwyn ennill y gystadleuaeth
Cofio - piano
cyfeilio - to accompany (musically)
offeryn - instrument
datgelu'r cyfrinachau - to reveal the secrets
o flaen eich oes - before your time
tegwch - fair play
ochr gerddorol - musical side
trefnu llety - organise accommation
profiad - experience
ymarfer - to practice
coed tân - firewood
"Fedra i ddim meddwl bod unrhyw un o'r bobl enwog y mae Maimie Noel Jones wedi bod yn cyfeilio iddyn nhw wedi bod yn snorclo yn y mwd. Piano oedd thema Cofio dydd Sadwrn, ac mi gaethon ni glywed rhan o sgwrs rhwng Lyn Davies a MaimieNoel Jones yn ôl ym Mil Naw Wyth Naw ar raglen o'r enw Du a Gwyn. Y piano oedd offeryn Maimie a buodd hi'n cyfeilio i gantorion ac i offerynwyr enwog iawn fel Jaqueline du Pré. Ond sut bobl oedden nhw? Oedden nhw'n bobl gyfeillgar? Dyma Maimie yn datgelu'r cyfrinachau... "
Nia - Max Boyce
cynulleidfa - audience
sa i'n mo'yn - dw i ddim eisiau
bardd y talcen slip - writer of unrated poetry
y cyfarwydd - the storyteller
adrodd digri - amusing recitiation
i raddau - to an extent
taro deuddeg - to stike a chord
y Wiwer - The Squirrel ( a poem)
uchafbwyntiau - highpoints
hanesyddol - historical
"Does dim angen cyfeilydd ar Max Boyce. Mae o, a'i gitar, wedi bod yn perfformio ar lwyfannau Cymru ac ar draws y byd ers blynyddoedd maith. Peidiwch â dweud wrth neb ond mae o newydd gael ei benblwydd yn saithdeg oed, ac mi ddaeth o mewn i'r stiwdio i gael sgwrs efo Nia Roberts ddydd Mawrth. Beth oedd ei hoff berfformiad tybed? Mi fydd o'n datgelu popeth cyn diwedd y clip... "