30/03/2001
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 91
Duration: 04:57
Litir 91: Sguad Coill鈥 a鈥 Chaolais
An t-seachdain 鈥檚 a chaidh, thug mi an t貌imhseachan seo dhuibh:
Is 脿irde e na taigh an R矛gh
Is m矛ne e nan s矛oda
鈥橲 e toit a th鈥 ann 鈥 toit a tha 猫irigh gu h-脿rd bho shimilear. Ach, mar a thuirt mo nighean rium, tha freagairt eile ann 鈥 neul anns an adhar, agus cha b鈥 urrainn dhomh dhol as 脿icheadh sin
A bheil sibh e貌lach air an fhacal 鈥渢aod鈥? Tha e a鈥 ciallachadh 鈥渞貌p鈥 neo 鈥渢eadhair鈥 鈥 r貌p a th鈥 air a chur gu feum airson beathach a cheangal ri rudeigin. Nochdaidh e tric ann an seanfhaclan, agus seo eisimpleir 鈥 Nuair as teinne an taod, 鈥檚 ann as dualtaiche dha bhriseadh.
Uaireannan bidh daoine a鈥 cur seanfhaclan an l霉ib sgeulachdan, neo cleachdaidh iad abairt ann an sgeulachd a tha car coltach ri seanfhacal a tha aithnichte don mh貌r-shluagh. Seo agaibh seann sgeulachd 脿 Ros an Iar a tha a鈥 d猫anamh sin. Anns an t-seann aimsir, nan robh obair mh貌r aig feadhainn ri dh猫anamh anns an sg矛re sin, is mura robh luchd-taic gu le貌r aca, chanadh iad 鈥渋s truagh nach eil sguad Coill鈥 a鈥 Chaolais againn鈥. 鈥橲 e a bh鈥 ann an Coill鈥 a鈥 Chaolais clachan faisg air Loch D霉ghaill, eadar Ach nan Seileach agus Loch Carrann, agus seo mar a th脿inig an abairt sin gu bith.
Bha fear, air an robh Donnchadh mar ainm, uaireigin a鈥 fuireach ann an Coill鈥 a鈥 Chaolais. Latha a bha seo, bha e a鈥 treabhadh na talmhainn aige le cas-chrom. Thuirt e ris fh猫in gum b鈥 fhe脿rr leis gu robh an obair d猫ante. Cha mh貌r gu robh na faclan a-mach 脿s a鈥 bheul aige, nuair a nochd bodachan beag ri thaobh, le cas-chrom bheag air a ghualainn fh猫in. 鈥淭ha mi a鈥 tighinn airson cobhair a dh猫anamh ort, a Dhonnchaidh,鈥 thuirt e.
鈥淚s mi a tha taingeil d鈥檉haicinn,鈥 fhreagair Donnchadh.
Nuair a bhiodh sguad ag obair c貌mhla le casan-croma, bha e na chleachdadh gun t貌iseachadh am fear leis an robh am fearann gach sgr矛ob. Chanadh iad 鈥減ut鈥 ris an fh脿d a bhiodh a鈥 chas-chrom a鈥 tionndadh, agus bha facal s貌nraichte aca airson a鈥 chiad phut鈥 air gach sgr矛ob 鈥 鈥渁m put fuaraidh鈥. Bha aig Donnchadh ri gach put fuaraidh a dh猫anamh.
Cho luath 鈥檚 a bha e air a鈥 chiad phut fuaraidh a dh猫anamh, chaidh e air adhart don ath sgr矛ob, agus ghabh e iongnadh. Bha am bodachan beag air a sh脿il, deiseil airson an c貌rr dhen sgr矛ob a threabhadh. Bha e cho luath 鈥檚 gu robh e air a鈥 chiad sgr矛ob a chr矛ochnachadh ann am priobadh-s霉la. Agus bha e cianail fh猫in 猫asgaidh, ag 猫igheachd, 鈥淎m put fuaraidh, a Dhonnchaidh, am put fuaraidh鈥, agus e deiseil airson na h-ath-sgr矛ob.
Chum gnothaichean a dol mar seo, le Donnchadh a鈥 t貌iseachadh gach sgr矛ob, agus am fear beag air a sh脿il, ag 猫igheachd, 鈥淎m put fuaraidh, a Dhonnchaidh, am put fuaraidh.鈥 Cha b鈥 fhada gus an
robh an obair cr矛ochnaichte. Choimhead Donnchadh air an achadh a bh鈥 air 霉r-threabhadh agus bha e cho sona ris an R矛gh. Dh鈥檉haighnich e dhen bhodachan gu d猫 an duais a bha e ag iarraidh airson a chuid obrach.
鈥淎on ghad guailne dhen arbhar,鈥 fhreagair an duine beag.
鈥淐ha mh貌r ghabhas sin,鈥 arsa Donnchadh, agus cha do smaoinich e c脿il e a bharrachd mu dheidhinn.
Chaidh an t-earrach is an samhradh seachad agus, latha a bha seo, dh矛rich Donnchadh cnoc airson sealladh fhaighinn dhen 脿ite. Mar a tha fios againn, 鈥檚 iad cnuic na h-脿iteachan as fhe脿rr leis na s矛thichean. Agus, an ath-sheachdain, innsidh mi dhuibh na thachair as t-fhoghar ann an Coill鈥 a鈥 Chaolais.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing ghr脿mair na seachdaine
Seanfhacal na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.