18/10/2002
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 172
Duration: 05:00
Litir 172: An t-Athair Urramach Raghnall Burn
An t-seachdain sa chaidh dh鈥檌nnis mi dhuibh mun t-sagart, an t-Athair Urramach Raghnall Burn. Aig 脿m a鈥 Chogaidh Mh貌ir, th貌isich e air coiseachd air m貌ran de bheanntan na Gaidhealtachd.
Bha e luath air a chasan agus chuir e iongnadh air muinntir an 脿ite leis cho fada 鈥檚 a chumadh e a鈥 dol, le gl猫 bheag de bhiadh. Cha toireadh e teanta leis ach, aig deireadh gach l脿, dh猫anadh e air an taigh a b鈥 fhaisge. Mar bu trice, bha sin aig geamair no c矛obair agus, mar bu trice, gheibheadh e cuid-oidhche leotha 鈥 ach a-mh脿in nuair a bha an t-uachdaran air casg a chur air a leithid.
Bha fad鈥 a bharrachd dhaoine a鈥 fuireach anns na glinn aig an 脿m sin. Agus bha G脿idhlig aig cuid mhath aca. Dh鈥檉h脿s Raghnall uabhasach d猫idheil orra agus air an c脿nan, agus dh鈥檉h脿s e gu math fileanta a r猫ir choltais, le blas math air a鈥 Gh脿idhlig aige.
B鈥 e fear dhiubh geamair ann an Gleann Srath Farair, Theodore Caimbeul, a bha e貌lach air an sgoilear Gh脿idhlig, Uilleam MacBh脿tair, a bh鈥 air a bhith a鈥 bruidhinn ris mu ainmean-脿ite. Bha Theodore gu math fiosrachail mu eachdraidh is dualchas, agus chuir Maighstir Raghnall seachad m貌ran 霉ine ris a鈥 chagailt a鈥 c貌mhradh leis, is a鈥 faighinn sgeulachdan bhuaithe.
Fhuair e deagh e貌las cuideachd air d脿 theaghlach eile anns an sg矛re sin 鈥 na Boas aig Lungard ann an Gleann Canaich agus na Scotts aig Allt Beithe ann an Gleann Afraig, far a bheil Ostail 脪igridh Ghleann Afraig an-diugh. Bhuineadh athraichean an dithis fhear sin do na Cr矛ochan. Bha iad air tighinn chun na Gaidhealtachd le treudan chaorach anns an naoidheamh linn deug. Mar a shaoileadh tu, cha robh G脿idhlig aca.
Ach bha G脿idhlig aig na gillean aca agus ph貌s Aonghas Scott t猫 脿s Na Hearadh is, gu dearbh, bha i fh猫in l脿n G脿idhlig, ged nach robh a鈥 chlann aca cho fileanta rim p脿rantan. Ch貌rd na feasgairean a chuir e seachad nan cuideachd gu m貌r ris an t-sagart. Bha e a鈥 faireachdainn airson greis gu robh e mar gu robh teaghlach aige. Tha e coltach gu robh meas aig na Scotts airsan cuideachd, ged a shaoil iad gu robh cuid de na cleachdaidhean pearsanta aige car annasach. Mar eisimpleir, chuireadh e siabann m矛n am broinn nan stocainnean aige gus nach fhaigheadh e balgan air buinn a chas.
Ch貌rd Deas-脿irigh ann an Cn貌ideart gu m貌r ris cuideachd. Bha teaghlach de Sti霉bhartaich a鈥 fuireach anns an t-Srathan aig bonn a鈥 ghlinne, agus gheibheadh Raghnall f脿ilte is furan ann an sin. Bha G脿idhlig aca uile agus bha iad l脿n sgeulachdan is 貌ran is beul-aithris. Aig an 脿m sin bha ochd taighean anns a鈥 ghleann anns an robh daoine a鈥 fuireach, agus bha sgoil ann anns an robh suas ri dusan duine cloinne. An-diugh chan eil duine a鈥 fuireach ann.
Bho Ruairidh MacMhathain aig Loch a鈥 Bhraoin ann an Siorrachd Rois, fhuair Maighstir Raghnall co-dhi霉 ceud ainm-脿ite nach robh sgr矛obhte aig duine roimhe. Fhad 鈥檚 as aithne dhomh, tha iad fhathast ann an tasg ann an Oilthigh Obair Dheathain, a鈥 feitheamh ri sgr霉dadh le sgoilear.
Chaochail Raghnall Burn ann an naoi deug, seachdad 鈥檚 a dh脿 (1972). Aig 脿m a bh脿is, bha na glinn a chuimhnich e bho na bliadhnaichean eadar an d脿 chogadh air atharrachadh gu tur. Bha m貌ran aca fo uisgeachan dhamaichean is bha na seann teaghlaichean air falbh. Cha mh貌r gu robh duine ann a chuimhneachadh an sagart annasach. Tha e math, ma-th脿, gun do sgr矛obh Ealasaid Ailean leabhar mu dheidhinn 鈥 鈥淏urn on the Hill鈥. Ma tha 霉idh agaibh ann an eachdraidh nan gleann iomallach, mholainn e dhuibh.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing-ghr脿mair na seachdaine
Gn脿ths-cainnt na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.