30/05/2003
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 204
Duration: 04:47
Litir 204: Se貌ras Bochanan
Bha mi ag innse dhuibh an t-seachdain sa chaidh mun sgoilear ainmeil, Se貌ras Bochanan, a chaochail ann an D霉n Eideann ann an c貌ig-deug, ochdad 鈥檚 a dh脿 (1582). Chaidh a thiodhlacadh ann an Cladh nam Manach Liath ach cha deach clach-uaighe a thogail dha oir cha robh m貌ran airgid aige, agus bha e airson 鈥檚 gum biodh na bh鈥 aige air a chosg air daoine bochda.
Uaireigin as d猫idh a bh脿is, tha e coltach gun do ghabh cuideigin gnothach ri bhodhaig oir, tr脿th anns an t-seachdamh linn deug, bha a chlaigeann ann an l脿mhan ceannard an oilthigh, an t-Urramach Iain MacAdhaimh, aig an robh sp猫is mh貌r do Bhochanan. Agus airson bliadhnaichean m貌ra bha e ann am preas ann an Roinn an E貌lais-Bhodhaig.
O chionn beagan bhliadhnaichean, chaidh an claigeann a thoirt a-mach agus rinn e貌laichean obair air mac-samhail dheth, a鈥 cur f猫ithean, fiaclan agus feusag air gus am faighte e貌las air coltas ceann Bhochanan nuair a bha e na bhodach. Bha iad airson sin a dh猫anamh leis gu bheil c貌ig dealbhan deug dheth ann am bith agus chan eil iad idir coltach ri ch猫ile. Aig a鈥 cheann thall, cho-dh霉in iad gur e an dealbh a b鈥 fhe脿rr a bh鈥 ann fear a rinn am Fleamach, Adrian Keij, a th鈥 ann an l脿mhan a鈥 Chomainn R矛oghail.
Co-dhi霉, sin mo sgeul air Se貌ras Bochanan. Bidh cuimhne agaibh gu bheil mi a鈥 d猫anamh mo shlighe gu tuath air Slighe Taobh an Iar na Gaidhealtachd. Agus faisg air 脿ite-breith Bhochanan ann an Srath Bhl脿thain bha uaireigin caisteal air an robh Gartness Castle. Tha mi an d霉il gur e a鈥 Gh脿idhlig a bh鈥 air 鈥 Caisteal Gart an Eas. Aig 脿mannan anns an t-siathamh linn deug, tha e coltach gum biodh Iain Napier a鈥 fuireach anns a鈥 chaisteal. Bha Napier am measg an fheadhainn a chruthaich logarithms. Gu dearbh, 鈥檚 e duine comasach a bh鈥 ann. Bha e na innleachdair air leth agus na fheallsanaiche.
Ach bha duilgheadas aige nuair a bha e a鈥 fuireach anns a鈥 chaisteal. Bha muileann-uisge air an abhainn ri thaobh agus dh猫anadh e fuaim m貌r. Uaireannan bhiodh Napier ag 貌rdachadh gum biodh am muileann air a chur dheth gus am faigheadh e cothrom smaoineachadh ann an s脿mhchair. Agus uaireannan, air an oidhche, bhiodh uiread de smuaintean a鈥 cuairteachadh na chlaigeann 鈥檚 gum falbhadh e air a chois air bruach na h-aibhne gun dad air ach g霉n-oidhche agus bonaid.
Gu tuath air Srath Bhl脿thain, tha Slighe Taobh an Iar na Gaidhealtachd a鈥 dol seachad air baile beag br猫agha ris an canar Drumainn. An uair sin, tha i a鈥 dol tarsainn cnoc air a bheil Conic Hill. Mmm. Conic Hill. Bha e iongantach dhomh gu robh ainm Beurla mar sin air cnoc ann an 脿rainneachd far a bheil a鈥 chuid as m貌 aca Ceilteach 鈥 bhon Gh脿idhlig no seann ch脿nan nam Breatannach.
Choimhead mi air agus bho aon taobh dh鈥檉haodadh tu r脿dh gu bheil cumadh faisg air cumadh c貌in air. Ach an ann 脿s a sin a th脿inig an t-ainm? Uill, uaireannan gheibhear beagan fios air a leithid le bhith a鈥 coimhead air an 脿ite gu dl霉th. Agus bha aon rud follaiseach dhomh mu dheidhinn Conic Hill. Bha e c貌mhdaichte le uiread de ch貌inneach nach fhaca mi a-riamh cha mh貌r, co-dhi霉 air monadh lom. Agus tha e coltach gur ann 脿 鈥渃貌inneach鈥 a th脿inig Conic. Chan eil mi cinnteach ach 鈥檚 d貌cha gur e Cnoc na C貌innich a bh鈥 air o th霉s ann an G脿idhlig.
Air taobh thall a鈥 chnuic tha Loch Laomainn agus Baile Mo Thatha. Tha an sg矛re seo l脿n ainmean co-cheangailte ri naoimh, agus bheir sinn s霉il air cuid aca an ath-sheachdain.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing-ghr脿mair na seachdaine
Gn脿ths-cainnt na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.