
05/02/2007
Tha litir bheag na seachdain aig Ruairidh MacIlleathain.
Clip
-
An Litir Bheag 90
Duration: 04:05
An Litir Bheag 90
Sgr矛obh M脿rtainn MacIlleMh脿rtainn an leabhar A Description of the Western Islands of Scotland. Nochd an leabhar ann an seachd ceud deug 鈥檚 a tr矛 (1703). Bha MacIlleMh脿rtainn ann an Uibhist. Sgr矛obh e mu mar a bha daoine a鈥� cleachdadh r貌in.
Bha iad ag ithe nan r貌n. Bha iad a鈥� cumail na fe貌la thairis air a鈥� gheamhradh. Ach, as t-earrach, bha samh uabhasach air an fhe貌il.
Bha bian an r貌in feumail. Bha feadhainn a鈥� cur p矛os de bhian orra mar leigheas airson siataig. Agus bha iad a鈥� ceangal crann treabhaidh ri each le stiallan de bhian r貌in 鈥� an 脿ite r貌p.
Sgr矛obh MacIlleMh脿rtainn mun d貌igh anns an robh na daoine ann an Heisgeir a鈥� glacadh r貌n. 鈥橲 e Heisgeir eileanan beaga gu siar air Uibhist. Chan eil duine a鈥� fuireach ann an-diugh. Ach bha daoine a鈥� fuireach ann uaireigin. Bha crodh aca. Bha arbhar aca. Ach cha robh m貌ine no fiodh aca. Bha iad a鈥� cleachdadh buachair thioram no feamainn thioram mar chonnadh.
Bha muinntir Heisgeir a鈥� d猫anamh l矛on de ghaoisid eich 鈥� 鈥檚 e sin horse hair. Gaoisid eich. Bha an l矛on mar phoca. Bha iad a鈥� ceangal aon cheann dheth le bhith a鈥� tarraing air sreangan. Chuir iad an l矛on anns a鈥� mhuir. Nuair a chaidh r貌n a-steach ann, dh霉in iad an l矛on.
Sgr矛obh MacIlleMh脿rtainn mu ch貌mhradh eadar dithis 鈥� fear Pr貌stanach agus fear Caitligeach. Bha iad a鈥� deasbad an diofair eadar iasg is r貌n. Bha na Caitligich anns na h-eileanan ag ithe fe貌il r貌in aig 脿m a鈥� Charghais 鈥� no Lent. Bha am Pr貌stanach ag r脿dh gun robh an Caitligeach a鈥� briseadh riaghailtean na h-Eaglaise aige fh猫in. Carson? Uill, thuirt e, chan e r貌n iasg.
Thuirt am fear Caitligeach nach robh r貌n ag ithe dad ach iasg. Mar sin, 鈥檚 e iasg a bh鈥� ann. Cha do dh鈥檃ontaich am fear Pr貌stanach. Tha an r貌n muir-th矛reach, thuirt e 鈥� sin amphibious 鈥� muir-th矛reach. Bidh r貌n a鈥� cur seachad m貌ran 霉ine air t矛r. Cha bhi iasg a鈥� d猫anamh sin. Cuideachd 鈥� thuirt e 鈥� mar gun robh seo a鈥� dearbhadh na c霉ise 鈥� bidh r貌n a鈥� d猫anamh braidhm fuaimneach!
Faclan is abairtean
Faclan is abairtean: M脿rtainn MacIlleMh脿rtainn: Martin Martin; nochd an leabhar: the book appeared; mu mar a bha daoine a鈥� cleachdadh r貌in: about how people were using seals; ag ithe nan r貌n: eating the seals; a鈥� cumail na fe貌la thairis air a鈥� gheamhradh: keeping the meat over the winter; as t-earrach, bha samh uabhasach air an fhe貌il: in the spring there was a terrible smell on the meat; p矛os de bhian orra mar leigheas airson siataig: a piece of [seal]skin on them as a cure for sciatica; a鈥� ceangal crann treabhaidh ri each le stiallan: tying a plough to a horse with strips; an 脿ite r貌p: in place of rope; mun d貌igh anns an robh na daoine ann an Heisgeir a鈥� glacadh r貌n: about the way in which the people in Heisker were catching seals; bha daoine a鈥� fuireach ann uaireigin: people used to live there; crodh: cattle; arbhar: corn; cha robh m貌ine no fiodh aca: they did not have peat or wood; buachair thioram no feamainn thioram mar chonnadh: dried cow dung or dried seaweed as fuel; l矛on de ghaoisid eich: a net of horse hair; a鈥� ceangal aon cheann dheth le bhith a鈥� tarraing air sreangan: closing one end of it by pulling on strings; dh霉in iad an l矛on: they closed the net; mu ch貌mhradh eadar dithis: about a conversation between two people; Pr貌stanach: Protestant; Caitligeach: Catholic; bha iad a鈥� deasbad an diofair eadar iasg is r貌n: they were debating the difference between a fish and a seal; ag ithe fe貌il r貌in aig 脿m a鈥� Charghais: eating seal meat at the time of Lent; a鈥� briseadh riaghailtean na h-Eaglaise aige fh猫in: breaking the rules of his own church; chan e r貌n iasg: a seal is not a fish; nach robh r貌n ag ithe dad ach iasg: that the seal ate nothing but fish; muir-th矛reach: amphibious; a鈥� cur seachad m貌ran 霉ine air t矛r: spending much time on land; mar gun robh seo a鈥� dearbhadh na c霉ise: as if this were proving the issue; bidh r貌n a鈥� d猫anamh braidhm fuaimneach: a seal breaks wind loudly.
All the letters
Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.
Podcast: An Litir Bheag
The Little Letter for Gaelic Learners
An Litir Bheag air LearnGaelic
An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)
Podcast
-
An Litir Bheag
Litirichean do luchd-ionnsachaidh ura. Letters in Gaelic for beginners.