Main content

Jessica Lewis - Dachau

Cafodd ymweliad i wersyll crynhoi Dachau yn yr Amlaen effaith mawr ar Jessica Lewis a'i ffrindiau o Ysgol Ystalyfera.

Nodyn o ran cynnwys: *Mae'r ffilm a'r erthygl hwn yn canolbwyntio ar wersyll crynhoi y Natsiaid; Dachau, a allai fod yn anaddas i blant ifanc wylio a darllen.*

Cefndir y ffilm:

Dachau yw un o'r gwersylloedd crynhoi a gafodd ei ddefnyddio gan y NatsΓ―aid o 1933 hyd 1945. Mae'r gwersyll yn sefyll y tu allan i Munich, Yr Almaen ac mae'r lle wedi cael ei gadw yn union fel ag oedd dros hanner canrif yn Γ΄l.

Aeth Jessica Lewis ar daith ysgol i Dachau ac mae ei stori yn sΓ΄n am sut brofiad oedd y daith a'r effaith gafodd y lle erchyll yma arni.

Jessica Lewis:

Diwrnod braf, di-gwmwl o Fai a chriw ohonon ni wedi mynd i'r Almaen ar ein gwyliau gyda'r ysgol. Roedd William, Sarah a fi yn cael llawer o hwyl, ond mae un diwrnod wedi aros yn y cΓ΄f.

Ar y dydd Gwener, aethon ni i dre Dachau, lle mae gwersyll crynhoi cynta'r wlad. Yno, cafodd dros ugain mil o ddynion, menywod a phlant eu poenydio a'u lladd.

Roedd awyrgylch y siambrau nwy yn drwm a gormesol ac roedd yn rhaid gadael yn syth oherwydd arogl hen nwy.

Roedd hi mor dawel. Yr unig beth i'w glywed oedd sΕµn traed yn crafu dros y cerrig ac ambell i un ohonom yn llefain.

'Dw i erioed wedi gweld ein criw ni mor dawel a doeddwn i ddim eisiau siarad oherwydd ofn a'r angen i ddangos cymaint o barch a oedd gennyf i'r bobl oedd wedi marw.

Yn yr amgueddfa rwy'n cofio gweld waled un dioddefwr a thu mewn iddo roedd llun o'i deulu, gyda'i wraig yn dal eu babi bach newydd.

Y cwestiwn odd yn mynd trwy fy meddwl oedd pam y cafodd miloedd o bobl ddiniwed eu lladd fel hyn?

Wrth adael y lle, 'roeddwn mor grac bod y fath beth erchyll wedi digwydd o gwbl. Ond wedi bod yna, rydw i nawr yn sylweddoli pa mor bwysig yw cofio a galaru.

Roedd hi'n diwrnod braf o Fai, ond wrth fynd yn Γ΄l ir bws, roedd yr awyr yn llawn cymylau.

Holi Jessica Lewis:

Dywedwch rywfaint o'ch hanes.

Rwy'n 17 oed ac yn ddisgybl yn Ysgol Gyfun Ystalyfera. Rwy'n astudio Saesneg, Almaeneg a Sbaeneg. Yn fy amser sbΓΆr, rydw i'n hoffi gwrando ar gerddoriaeth roc, darllen, ysgrifennu erthyglau a mynd i siopa yng Nghaerdydd ac Abertawe.

Beth yw pwnc eich stori?

Mae'r stori yn ymwneud ΓΆ thaith i'r Almaen gyda'r ysgol. Aethom i wersyll crynhoi. Mae'r stori yn trafod fy mhrofiadau o fewn y gwersyll a sut yr oedd wedi effeithio arnaf.

Roeddwn am sΓ΄n am y stori yma oherwydd roedd y profiad wedi newid y ffordd rwy'n meddwl am hanes. Rwyf wedi sylweddoli ei bod hi'n bwysig i gofio digwyddiadau'r gorffennol er mwyn sicrhau dyfodol gwell.

Sut aeth pethau yn y gweithdy?

Roedd yn brofiad gwych a wnes i ddysgu llawer.

Release date:

Duration:

4 minutes