Episode 15
Na bha tachairt sa Chiad Chogadh ceud bliadhna an ama seo. Le Gilleasbuig MacDhòmhnaill. Events of the last three weeks in the First World War 100 years ago.
Bha buidheann de dh'ochd air fhichead Sgitheanach air falbh dhan Chogadh còmhla agus bha iad air a bhith aig Blà r Neuve Chapelle sa Mhà irt. Air an aona latha deug den Chèitean chaidh an gluasad gu Festubert is ionnsaigh mhòr ùr dol ga thoirt air na Gearmailtich. Ach nuair a chaidh na saighdearan air adhart cha b' fhada gus na dh'fhoghlam iad gu robh trainnsichean nan Gearmailteach cha mhòr cho slà n 's a bha iad bho thùs. Co-dhiù rinneadh tomhais de dh'adhartas an toiseach is b' fheudar do na Gearmailtich tarraing air ais beagan an siud 's an seo.
Aig leth-uair an dèidh sia feasgar, air an t-seachdamh latha deug, thà inig buidheann Phort Rìgh agus buidheann à Ceann a' Ghiuthsaich còmhla air a' là imh chlì. Air an là imh dheis bha dà chompanaidh de shaighdearan à Bedford. Uair a thìde an dèidh sin thà inig an t-òrdan "Charge!"
Cluinnidh sinn bho Ghilleasbuig MacDhòmhnaill mun sgrios a chaidh a dhèanamh, oir mus tà inig Blà r Festubert gu crìch air an t-seachdamh latha fichead dhen mhìos bha mu 16,000 saighdear Breatannach marbh no air an leòn is cha robh iad ach air mu chilemeatair de thalamh a bhuannachd. Bha dà mhìle gu leth Canèidianach marbh no air an leòn.
Air an dà rna latha fichead den Chèitean, naoi-deug is còig-deug, thachair an tubaist rèile as miosa a thachair a-riamh ann am Breatainn, aig Quintinshill, faisg air Gretna Green. Bhuail còig trèanaichean na chèile, a' fà gail còrr air dà cheud duine marbh, mòrchuid dhiubh saighdearan as an t-Seachdamh Batailian na Royal Scots. Bha iad aig toiseach an turais gu Gallipoli. Tha Gilleasbuig ag innse mar a thachair.
Mu mheadhan-latha air a' chòigeamh latha fichead bha HMS Triumph mach bho Gaba Tepe nuair a chaidh a bualadh le torpedo agus lean spreadhadh uabhasach. Chaidh aig HMS Chelmer air mòran dhen chriutha aice a shà bhaladh mus deach i air a cliathaich an ceann deich mionaidean agus bun os cionn leth-uair an dèidh sin. Chailleadh faisg air ceithir fichead duine air HMS Triumph, eileanaich nam measg.
Last on
More episodes
Credits
Role | Contributor |
---|---|
Actor | Artair Donald |
Actor | Iain F MacLeod |
Broadcasts
- Mon 8 Jun 2015 12:00Â鶹ԼÅÄ Radio nan Gà idheal
- Mon 8 Jun 2015 22:00Â鶹ԼÅÄ Radio nan Gà idheal
- Sun 14 Jun 2015 13:00Â鶹ԼÅÄ Radio nan Gà idheal