Â鶹ԼÅÄ

Tommy a charaid,

Nach ann againn a bha an latha an-dè – latha na Nollaig –  is sinn uile air ar gunnachan a chur gu aon taobh airson aon latha, an rèisimeid againne a’ breith air làimh na rèisimeid agaibh fhèin, a’ gabhail smoc còmhla, sinne a’ toirt beagan fìon bho bhruaich na h-aibhne Rhine dhuibhse agus sibhse a’ toirt dram uisge-bheatha bho bhruaich na h-aibhne Spè dhuinne. Leis an fhuachd ’s an t-sneachda, chanainn gun do rinn an t-uisge-beatha barrachd feum dhuinn uile. A h-aon suas dhuibhse - ach cha do mhair sibh fada nuair a rinn sinne an gnothach oirbhse sa gheama ball-coise. ’S dòcha gu bheil cuimhne agad ormsa – ’s e mise a chuir am ball tro do chasan ’s a dh’fhàg thu a’ coimhead rud beag gòrach.

Co-dhiù, tha a’ chiad latha sìtheil bhon a ràinig sinn an t-àite sgriosail seo seachad ’s tha latha ùr air briseadh. Tha sinn air tilleadh chun nan trainnsichean, ’s tha an losgadh air tòiseachadh a-rithist.  Tha òrdugh air tighinn thugam faighinn deiseil airson a dhol gar n-ionnsaigh ann an leth uair an uaireadair. Nuair a shèideas an sàirdseant an fheadag, sreapaidh mi an t-àradh a th’ air mo bheulaibh, ’s nuair a bhios mi air talamh, ruithidh mi cho luath ’s as urrainn dhomh tarsainn 'no man’s land' far an do chluich sinn còmhla dìreach an-dè, gus am faigh mi faisg ort fhèin agus do chompanaich, ’s losgaidh mi oirbh.

Saoil an coinnich ar sùilean. Ma dh’aithnicheas mi thu, an cuir sin stad air mo chorrag air triogair a’ ghunna? Carson a tha mi a’ dol a shlaodadh an triogair co-dhiù? Chan eil gràin sam bith agam ort ach chan eil roghainn agam.  Mura cur mise às dhìotsa, cuiridh tusa às dhìomsa. B’ fheàrr leam fuireach ann a sheo, no nas fheàrr buileach, faighinn dhachaigh, ach mura tig mi suas an t-àradh ’s a a-mach tro 'No Man’s Land' cuiridh na daoine agam fhèin peilear unnam.

Chan ann mar seo a bha dùil agam a bhiodh cùisean. Cho aineolach ’s a bha mi fhèin ’s mo charaidean – a’ fàgail ar dachaigh còmhla, a’ sireadh glòir, air bhioran a’ freagairt gairm a Khaiser, a’ faighinn cothrom beagan dhen t-saoghal fhaicinn, a’ faighinn clìoras an obair sàraichte a bh’ agam san fhactaraidh. Cha do smaoinich mi gum bithinn a’ cur seachad mìosan ann am poll ann an trainnse, ag èisteachd ri sgiamhail, a’ gabhail òrdughan gun chiall, a’ losgadh air daoine air nach eil gràin agam – agus sinn uile cho rèidh ri chèile dìreach an-dè. Tha seo craicte. 

Tha amharas agam gun e seo an litir mu dheireadh a sgrìobhas mi. Shaoileadh tu gun ann air mo chuideachd fhèin a bhithinn a’ smaoineachadh. Ach chan ann, ’s ann ortsa tha mi a’ smaoineachadh. Ma chuireas tu crìoch orm an ceartuair, cha leig thu leas dragh sam bith a bhith ort – tha an dithis againn ann an suidheachadh gun chiall - chan e do choire-sa a th’ ann. Ma chuireas mise crìoch ortsa, thoir mathanas dhomh.

Sìth dhut,

Fritz