Hidden Heroines / Merched Mawreddog
Following a public vote, Betty Campbell has been announced as the Hidden Heroine who will be immortalised as an outdoor public statue in Wales. Yn dilyn pleidlais gyhoeddus, mae Betty Campbell yw’r Ferch Fawreddog fydd yn cael ei hanfarwoli fel cerflun yn yr awyr agored yng Nghymru.
Elizabeth Andrews, 1882 - 1960
/
Betty Campbell, 1934 - 2017
/
Cranogwen (Sarah Jane Rees), 1839 - 1916
/
Elaine Morgan, 1920 - 2013
/
Lady Rhondda / Arglwyddes Rhondda (Margaret Haig Thomas), 1883 - 1958
/
Terms & Conditions / Telerau ac Amodau
Background
Two years ago, a group of women came together to address a huge gap in Welsh culture – the fact that there isn’t a single statue of a real Welsh woman anywhere in an outdoor space in Wales.
They created a task force called Monumental Welsh Women and in May 2018 – with the help of the Women’s Equality Network (WEN) Wales - drew up a list of 50 historical Welsh women who epitomised and illustrated the achievements, talents and successes of Welsh women over the years.
From this list of 50, a panel of experts chose five women to be put forward for the public to vote for their Hidden Heroine – who will be immortalised as the first outdoor public statue of a real Welsh woman in Wales.
Betty Campbell was announced as the winner on the 18 January 2019. The Monumental Welsh Women project will be leading the development and construction of the statue which will be located in Central Square, Cardiff. Βι¶ΉΤΌΕΔ Wales will be following the progress of the project as part of documentary to be broadcast in 2020.
Cefndir
Ddwy flynedd yn ôl, daeth criw o ferched at ei gilydd i roi sylw i fwlch enfawr yn niwylliant Cymru - y ffaith nad oes un cerflun o ferch arwrol o Gymru i’w weld mewn unrhyw ofod awyr agored yng Nghymru.
Aethant ati i sefydlu tasglu o’r enw Monumental Welsh Women er mwyn gwneud rhywbeth am y peth a sefydlu prosiect gan ddod â haneswyr, arbenigwyr celf, newyddiadurwyr a merched busnes at ei gilydd.
Mae’r rhestr fer, y dewisir y ferch i gael ei chynrychioli gan y cerflun oddi arni, wedi cael ei llunio gan banel o arbenigwyr, o restr o 50 o ferched Cymreig hanesyddol, a luniwyd gan y grΕµp Monumental Welsh Women a Rhwydwaith Cydraddoldeb Menywod Cymru fis Mai diwethaf fel rhan o’r dathliadau Canmlwyddiant ers i rai merched gael yr hawl i bleidleisio. Roedd y merched ar y rhestr yn cynrychioli ac yn cyfleu llwyddiannau, doniau a chyflawniadau merched yng Nghymru dros y blynyddoedd. Roedd y panel yn credu bod y pump a gyrhaeddodd y rhestr fer yn enghreifftiau gwych o ddylanwad a chyfraniad merched Cymreig ar draws nifer o feysydd gwahanol.
Cyhoeddwyd mae Betty Campbell oedd ennillydd y bleidlais ar 18 Ionawr 2019. Bydd prosiect Monumental Welsh Women yn arwain y gwaith o ddatblygu ac adeiladu y cerflun a fydd yn cael ei lleoli yn Sgwar Canolog, Caerdydd. Bydd Βι¶ΉΤΌΕΔ Cymru yn dilyn y prosiect fel rhan o rhaglen ddogfen fydd yn cael ei ddarlledu yn 2020.
Terms & Conditions
The profiles of the shortlisted women will feature across Βι¶ΉΤΌΕΔ Cymru Wales programmes and services from Monday January 6th to Friday January 11th.
The public vote opens at 2130 Friday January 11th and closes at 2130 Wednesday 16th January 2019.
The winner will be announced in Βι¶ΉΤΌΕΔ Wales Today at 1830 Friday 18th January.
In the event of a tie the Monumental Welsh Women panel will decide on the winner.
Online Voting Terms and Conditions
1. You can take part by accessing the relevant web page. You will find the question and a list of alternative answers. You can register your vote by electronically selecting the option you wish to vote for.
2. Any votes registered outside the announced voting times, which will be listed online and on-air, will not count.
3. Online voting requires you to log into the page with your Βι¶ΉΤΌΕΔ account at . If you do not have a Βι¶ΉΤΌΕΔ account, you can register for one for free at . If you have any trouble registering or signing in, you can visit the help pages at
4. This is not a competition and there will be no prize for any option or anyone taking part.
5. The number of times you can vote may be restricted. The presence of a cap to voting and what that limit is will be made clear for each vote. Some votes may be restricted geographically to within the UK only. If you are not in the right area you will not see the vote.
6. Live results may be displayed during the vote window. These should not be taken as an indicator of the final published results, but merely as a snapshot for interest. The Βι¶ΉΤΌΕΔ will announce the final result on-air and/or online when voting is closed and the actual result is known.
7. The Βι¶ΉΤΌΕΔ reserves the right to disqualify entries or suspend voting if it has reasonable grounds to suspect that fraudulent voting has occurred or if it considers there has been any attempt to rig the voting. The Βι¶ΉΤΌΕΔ has the right to substitute an alternative selection method at its absolute discretion. For the purposes of investigating possible voting irregularities when voting on Βι¶ΉΤΌΕΔ web pages using Βι¶ΉΤΌΕΔ account the Βι¶ΉΤΌΕΔ may use cookies, log IP addresses or analyse the information from your Βι¶ΉΤΌΕΔ account. The Βι¶ΉΤΌΕΔ will not publish this information or provide it to anyone without permission, except where required for enforcement of these terms. For more information please see: , and Βι¶ΉΤΌΕΔ online .
8. If, for any reason, the online voting system fails, the vote may be suspended or a contingency plan may be actioned.
9. The Βι¶ΉΤΌΕΔ reserves the right to change, cancel or suspend this vote at any time.
10. The Βι¶ΉΤΌΕΔ, its sub-contractors, subsidiaries and/or agencies cannot accept any responsibility whatsoever for any technical failure or malfunction or any other problem with any system, server, provider or otherwise which may result in any vote not being received by the Βι¶ΉΤΌΕΔ, not properly registered or recorded.
11. Please note that Βι¶ΉΤΌΕΔ, Βι¶ΉΤΌΕΔ Group or Telescope employees or anyone who is directly connected in any way with the associated Βι¶ΉΤΌΕΔ content or the vote is not eligible to vote.
12. The voting accords with the Βι¶ΉΤΌΕΔ's Code of Conduct for Competitions and Voting, details of which can be found on the website at
13. Online votes are subject to the Βι¶ΉΤΌΕΔ Privacy and Cookies Policy found at , more information about Cookies can be found at and Βι¶ΉΤΌΕΔ online Terms of Use found at .
14. These Terms and Conditions are governed by the law of England and Wales.
Privacy Policy
Privacy Notice
Your trust is very important to us. The Βι¶ΉΤΌΕΔ is committed to protecting the privacy and security of your personal information.
It is important that you read this notice so that you are aware of how and why we are using such information. This privacy notice describes how we collect and use personal information about you during and after your relationship with us, in accordance with data protection law.
Additional information can be found in the Βι¶ΉΤΌΕΔ’s . Where there is inconsistency between those documents and this notice, this notice shall prevail.
It’s up to you how you use our services. And you can manage or delete your Βι¶ΉΤΌΕΔ account at any time. There’s more info on managing your account here. Because we’re a public service, we will help you make informed decisions about your information, so everyone can get the best out of digital technologies and the Βι¶ΉΤΌΕΔ. You can find out what we're doing with your information here. You can find out more about cookies here.
What will we collect and how we use it?
The Βι¶ΉΤΌΕΔ is the data controller of your information that is collected. This means that the Βι¶ΉΤΌΕΔ decides what your personal data is used for, and the ways in which it is processed.
The personal information that is collected is Βι¶ΉΤΌΕΔ account details and voting choice.
Telescope is the Βι¶ΉΤΌΕΔ’s data processor and is contracted to the Βι¶ΉΤΌΕΔ to provide the platform. This means Telescope can only use your personal data within the parameters set by the Βι¶ΉΤΌΕΔ. Telescope will collect your IP address along with other Βι¶ΉΤΌΕΔ account information such as Βι¶ΉΤΌΕΔ iD and geographic location derived from your IP address in order to provide a robust and reliable vote result to the Βι¶ΉΤΌΕΔ (this will include counting and capping votes as well as checking for irregularities). The lawful basis for processing is the legitimate interests of the Βι¶ΉΤΌΕΔ to deliver valid votes to the Βι¶ΉΤΌΕΔ’s audience – for both those who take part and for those that consume content based on those results. This yields richer and more engaging content for all of our audiences and is not an unreasonable infringement on the rights and freedoms of the individual Βι¶ΉΤΌΕΔ audience members.
Retaining your information
The Βι¶ΉΤΌΕΔ will retain your personal data for a period of 2 years following collection – for internal and external audit purposes consistent with industry standards, unless a longer retention period is required by law. At that point your personal data will be deleted. For more information about how the Βι¶ΉΤΌΕΔ processes your data please see the Βι¶ΉΤΌΕΔ’s Privacy Policy, available at .
Sharing your information
Your personal data will not be shared with any additional third parties outside of the Βι¶ΉΤΌΕΔ and Telescope without your prior permission, except as required by law.
Your rights and more information
If you need help with managing your account settings and the information we hold, you can find out how to do this here.
If you have any questions about how the Βι¶ΉΤΌΕΔ handles your personal information, or you wish to find out about your rights, please visit the Βι¶ΉΤΌΕΔ’s . You will also be able to find out more information about how the Βι¶ΉΤΌΕΔ processes your information and how you can contact the Βι¶ΉΤΌΕΔ’s Data Protection Officer.
If you raise a concern with the Βι¶ΉΤΌΕΔ about the way it has handled your personal information, you are entitled to lodge a complaint with a supervisory authority. In the UK, the supervisory authority is the Information Commissioner’s Office (ICO), which can be contacted at: .
Telerau ac Amodau
Bydd proffiliau y menywod sydd ar y rhestr fer i'w gweld a’u clywed ar raglenni a gwasanaethau Βι¶ΉΤΌΕΔ Cymru Wales o ddydd Llun 6ed Ionawr i ddydd Gwener 11eg Ionawr.
Mae’r bleidlais gyhoeddus ar agor 2130 nos Wener Ionawr 11eg ac yn cau 2130 nos Fercher 16eg Ionawr 2019.
Bydd yn ennillydd yn cael ei chyhoeddi ar Βι¶ΉΤΌΕΔ Wales Today am 1830 ar nos Wener 18fed Ionawr. Os fydd y bleidlais gyhoeddus yn gyfartal bydd y panel Monumenal Welsh Women yn penderfynu ar yn ennillydd.
Telerau ac Amodau Pleidleisio Ar-lein
1. Gallwch gymryd rhan drwy fynd i'r dudalen berthnasol ar y we. Fe welwch chi’r cwestiwn a rhestr o atebion amrywiol. Gallwch gofrestru eich pleidlais drwy ddewis yn electronig yr opsiwn rydych yn dymuno pleidleisio drosto.
2. Ni fydd unrhyw bleidleisiau a gofrestrir y tu allan i'r amseroedd pleidleisio sydd wedi’u cyhoeddi, a fydd yn cael eu rhestru ar-lein ac ar yr awyr, yn cyfrif.
3. Mae pleidleisio ar-lein yn gofyn i chi fewngofnodi i’r dudalen gyda’ch cyfrif Βι¶ΉΤΌΕΔ yn . Os nad oes gennych chi gyfrif Βι¶ΉΤΌΕΔ, gallwch gofrestru i gael un am ddim yn . Os ydych chi’n cael unrhyw drafferth cofrestru neu fewngofnodi, ewch i'r tudalennau cymorth yn
4. Nid cystadleuaeth yw hon ac ni fydd unrhyw wobr am unrhyw opsiwn neu unrhyw un sy’n cymryd rhan.
5. Efallai y bydd y nifer o weithiau y gallwch chi bleidleisio wedi’i gyfyngu. Bydd presenoldeb cap ar bleidleisio a beth fydd y cyfyngiad hwnnw’n cael ei nodi’n glir ar gyfer pob pleidlais. Bydd rhai pleidleisiau wedi’u cyfyngu’n ddaearyddol i fod yn y DU yn unig efallai. Os nad ydych chi yn yr ardal iawn, ni fyddwch yn gweld y bleidlais.
6. Efallai y dangosir canlyniadau byw yn ystod ffenestr y bleidlais. Ni ddylid ystyried y rhain fel arwydd o'r canlyniadau terfynol a gyhoeddir, dim ond fel cipolwg er diddordeb. Bydd y Βι¶ΉΤΌΕΔ yn cyhoeddi’r canlyniad terfynol ar yr awyr a/neu ar-lein pan fydd y pleidleisio wedi cau a'r canlyniad terfynol yn hysbys.
7. Ceidw’r Βι¶ΉΤΌΕΔ yr hawl i ddiystyru pleidleisiau neu eu gwneud yn anghymwys os oes ganddo sail resymol i amau bod pleidleisio twyllodrus wedi digwydd neu os yw’n credu bod ymgais wedi bod i ystumio’r pleidleisio. Mae gan y Βι¶ΉΤΌΕΔ hawl i newid i ddull dewis amgen yn unol â’i ddisgresiwn llwyr. At ddibenion ymchwilio i afreoleidd-dra posibl gyda phleidleisio wrth bleidleisio ar dudalennau'r Βι¶ΉΤΌΕΔ ar y we gan ddefnyddio cyfrif Βι¶ΉΤΌΕΔ, efallai y bydd y Βι¶ΉΤΌΕΔ yn defnyddio cwcis, yn cofnodi cyfeiriadau IP neu’n dadansoddi'r wybodaeth o’ch cyfrif Βι¶ΉΤΌΕΔ. Ni fydd y Βι¶ΉΤΌΕΔ yn cyhoeddi'r wybodaeth hon nac yn ei darparu i unrhyw un heb ganiatâd, oni bai pan fo raid gwneud hynny er mwyn gorfodi'r telerau hyn. I gael mwy o wybodaeth, edrychwch ar: , a y Βι¶ΉΤΌΕΔ ar-lein.
8. Os bydd y system bleidleisio ar-lein yn methu am unrhyw reswm, efallai y caiff y bleidlais ei gohirio neu rhoddir cynllun wrth gefn ar waith.
9. Ceidw’r Βι¶ΉΤΌΕΔ yr hawl i newid, canslo neu ohirio’r bleidlais hon ar unrhyw adeg.
10. Ni chaiff y Βι¶ΉΤΌΕΔ, ei is-gontractwyr, ei is-gwmnïau a/neu ei asiantaethau dderbyn unrhyw gyfrifoldeb o gwbl am unrhyw fethiant neu ddiffyg technegol neu unrhyw broblem arall â’r system, y gweinydd, y darparwr neu fel arall a allai arwain at y Βι¶ΉΤΌΕΔ yn peidio â derbyn unrhyw bleidlais, neu bleidlais ddim yn cael ei chofrestru neu ei chofnodi’n briodol.
11. Sylwer nad yw'r Βι¶ΉΤΌΕΔ, GrΕµp y Βι¶ΉΤΌΕΔ na chyflogeion Telescope, nac unrhyw un sydd â chysylltiad uniongyrchol mewn unrhyw ffordd â chynnwys cysylltiedig y Βι¶ΉΤΌΕΔ neu'r bleidlais, yn gymwys i bleidleisio.
12. Mae’r pleidleisio’n cadw at God Ymddygiad y Βι¶ΉΤΌΕΔ ar gyfer Cystadlaethau a Phleidleisio, ac mae manylion y Cod hwn ar gael ar wefan yn
13. Mae pleidleisiau ar-lein yn dod o dan Bolisi Preifatrwydd a Chwcis y Βι¶ΉΤΌΕΔ sydd i’w weld yn, mae mwy o wybodaeth am Gwcis ar gael yn ac mae Telerau Defnydd y Βι¶ΉΤΌΕΔ ar-lein ar gael yn .
14. Mae’r Telerau a’r Amodau hyn yn cael eu rheoli gan gyfreithiau Cymru a Lloegr.
Hysbysiad Preifatrwydd
Mae’ch ymddiriedaeth chi yn bwysig iawn i ni. Mae’r Βι¶ΉΤΌΕΔ wedi ymrwymo i ddiogelu preifatrwydd a diogelwch eich gwybodaeth bersonol chi.
Mae’n bwysig eich bod yn darllen yr hysbysiad hwn er mwyn i chi wybod sut a pham rydym yn defnyddio gwybodaeth o'r fath. Mae'r hysbysiad preifatrwydd hwn yn disgrifio sut rydym yn casglu ac yn defnyddio gwybodaeth bersonol amdanoch chi yn ystod ac ar ôl eich perthynas â ni, yn unol â deddfwriaeth diogelu data.
Mae rhagor o wybodaeth ar gael ym y Βι¶ΉΤΌΕΔ.Os bydd anghysondeb rhwng y dogfennau hynny a'r hysbysiad hwn, yr hysbysiad hwn fydd yn drech.
Chi sy'n dewis sut rydych chi'n defnyddio ein gwasanaethau. Ac fe allwch chi reoli neu ddileu eich cyfrif Βι¶ΉΤΌΕΔ unrhyw bryd. Mae rhagor o wybodaeth am reoli eich cyfrif yma. Oherwydd ein bod ni’n wasanaeth cyhoeddus, byddwn yn eich helpu chi i wneud penderfyniadau doeth am eich gwybodaeth, er mwyn i bawb gael y gorau allan o dechnolegau digidol a’r Βι¶ΉΤΌΕΔ. Cewch ddarganfod beth rydym yn ei wneud gyda’ch gwybodaeth yma. Cewch ragor o wybodaeth am gwcis yma.
Beth fyddwn yn ei gasglu a sut byddwn yn ei ddefnyddio?
Y Βι¶ΉΤΌΕΔ yw rheolydd data yr wybodaeth a gesglir. Mae hyn yn golygu mai’r Βι¶ΉΤΌΕΔ fydd yn penderfynu ar gyfer beth fydd eich data personol yn cael eu defnyddio a sut bydd eich data’n cael eu prosesu.
Ar gyfer pleidleisio dros y ffôn, y rhif ffôn a’r bleidlais yw’r data personol. Temple Interactive Media Limited yw prosesydd data’r Βι¶ΉΤΌΕΔ, ac mae’n gweithio o dan gontract i’r Βι¶ΉΤΌΕΔ i ddarparu’r llwyfan teleffoni. Mae hyn yn golygu mai dim ond o fewn y paramedrau y mae’r Βι¶ΉΤΌΕΔ wedi’u gosod y gall Temple Interactive Media Limited ddefnyddio eich data personol. Bydd Temple Interactive Media Limited yn casglu eich data personol er mwyn darparu canlyniad cadarn a dibynadwy ynghylch y bleidlais i’r Βι¶ΉΤΌΕΔ (bydd hyn yn cynnwys cyfrif a chapio pleidleisiau yn ogystal â gwirio am unrhyw beth afreolaidd, a phrosesu ad-daliadau os bydd angen).
Ar gyfer pleidleisio ar-lein, manylion y cyfrif Βι¶ΉΤΌΕΔ a’r bleidlais yw’r data personol a gesglir. Telescope, UK Ltd yw prosesydd data’r Βι¶ΉΤΌΕΔ ac mae’n gweithio o dan gontract i’r Βι¶ΉΤΌΕΔ i ddarparu’r llwyfan pleidleisio ar-lein. Mae hyn yn golygu mai dim ond o fewn y paramedrau y mae’r Βι¶ΉΤΌΕΔ wedi’u gosod y gall Telescope, UK Ltd ddefnyddio eich data personol. Bydd Telescope, UK Ltd yn casglu eich cyfeiriad IP yn ogystal â gwybodaeth arall am y cyfrif Βι¶ΉΤΌΕΔ fel iD Βι¶ΉΤΌΕΔ, categori oedran a lleoliad daearyddol a nodir gan eich cyfeiriad IP er mwyn darparu canlyniad cadarn a dibynadwy ynghylch y bleidlais i’r Βι¶ΉΤΌΕΔ (bydd hyn yn cynnwys cyfrif a chapio pleidleisiau yn ogystal â gwirio am unrhyw beth afreolaidd).
Buddiant dilys y Βι¶ΉΤΌΕΔ i ddarparu pleidleisiau dilys i gynulleidfa’r Βι¶ΉΤΌΕΔ yw’r sail gyfreithiol dros brosesu - ac mae hyn yn berthnasol ar gyfer y rhai sy’n cymryd rhan ac ar gyfer y rhai sy’n defnyddio cynnwys sy’n seiliedig ar y canlyniadau hynny. Mae hyn yn arwain at gynnwys mwy cyfoethog a diddorol i’n holl gynulleidfaoedd, ac nid yw’n tresmasu’n afresymol ar hawliau na rhyddidau aelodau unigol o gynulleidfa’r Βι¶ΉΤΌΕΔ.
Cadw eich gwybodaeth
Bydd y Βι¶ΉΤΌΕΔ yn cadw eich data personol am gyfnod o ddwy flynedd ar ôl eu casglu - yn unol â safonau’r diwydiant ar gyfer dibenion archwilio mewnol ac allanol - oni bai fod y gyfraith yn mynnu ei fod yn cadw’r data am gyfnod hwy. Bydd eich data personol yn cael eu dileu bryd hynny. I gael rhagor o wybodaeth am sut mae’r Βι¶ΉΤΌΕΔ yn prosesu eich data, darllenwch Bolisi Preifatrwydd y Βι¶ΉΤΌΕΔ, sydd ar gael yn .
Rhannu eich gwybodaeth
Ni fydd eich data personol yn cael eu rhannu ag unrhyw drydydd partïon eraill y tu allan i’r Βι¶ΉΤΌΕΔ, Temple Interactive Media Limited a Telescope, UK Ltd heb i chi roi caniatâd ymlaen llaw, ac eithrio pan fo’r gyfraith yn mynnu hynny.
Eich hawliau a rhagor o wybodaeth
Os oes angen help arnoch i reoli eich gosodiadau cyfrif a’r wybodaeth sydd gennym amdanoch, gallwch ddysgu sut i wneud hyn yma.
Os oes gennych chi unrhyw gwestiynau am sut mae'r Βι¶ΉΤΌΕΔ yn defnyddio eich gwybodaeth bersonol, neu'n dymuno cael rhagor o wybodaeth am eich hawliau, edrychwch ar y Βι¶ΉΤΌΕΔ. Yno hefyd, cewch ragor o wybodaeth am sut mae’r Βι¶ΉΤΌΕΔ yn prosesu’ch gwybodaeth a sut gallwch gysylltu â Swyddog Diogelu Data'r Βι¶ΉΤΌΕΔ.
Os byddwch yn mynegi pryder i’r Βι¶ΉΤΌΕΔ am y ffordd y gwnaeth drin eich gwybodaeth bersonol, mae gennych hawl i gwyno wrth awdurdod goruchwylio. Yn y DU, yr awdurdod goruchwylio yw Swyddfa'r Comisiynydd Gwybodaeth (ICO). Gallwch gysylltu â’r Swyddfa yn: .
Learning resources
Βι¶ΉΤΌΕΔ Learning have produced educational resources based on the five heroines and are aimed at Key Stage 2 teachers. Each teaching pack contains a film, lesson plan and activities for children aged 7-11. The resources give an insight into historical events that took place during their lifetimes and compare them with modern Wales. The content maps to elements of the National Literacy and Numeracy Framework as well as the Digital Competence Framework.
Adnoddau dysgu
Mae Βι¶ΉΤΌΕΔ Dysgu wedi cynhyrchu adnoddau addysgol yn seiliedig ar y pum merch ac wedi eu hanelu at athrawon Cyfnod Allweddol 2. Mae pob pecyn dysgu yn cynnwys ffilm, cynllun gwers a gweithgareddau ar gyfer plant 7-11 oed. Mae’r adnoddau yn rhoi cipolwg ar ddigwyddiadau hanesyddol yn ystod cyfnod y merched, a’n eu cymharu gyda Chymru fodern. Mae’r cynnwys yn mapio at elfennau o’r Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd Cenedlaethol a’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol.