Â鶹ԼÅÄ

Fe wnaeth tua 90 o bobl ddigartref farw yng Nghymru yn y pum mlynedd hyd at 2017, yn ôl yr ymchwil cyntaf o'i fath gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol (ONS).

Mae'r ONS yn amcangyfrif bod 13 o bobl wedi marw yng Nghymru y llynedd o'i gymharu â 26 yn 2016 - y flwyddyn a welodd y nifer uchaf o farwolaethau yn y cyfnod dan sylw.

Fe wnaeth yr ymchwil i farwolaethau ymhlith pobl ddigartref yng Nghymru a Lloegr ddangos gwenwyn cyffuriau, clefyd yr afu a hunanladdiad oedd i gyfrif am dros hanner y marwolaethau yn 2017.

"Bob blwyddyn mae cannoedd o bobl yn marw tra'u bod heb gartref," medai Ben Humberstone o'r ONS.

"Dyma rai o aelodau mwyaf bregus cymdeithas - roedd yn hollbwysig ein bod yn llunio amcangyfrifon digonol i daflu goleuni o ddifrif ar y mater pwysig yma."

Y sefyllfa yng Nghymru:

Mae'r ONS yn amcangyfrif bod 597 o bobl ddigartref wedi marw yng Nghymru a Lloegr yn 2017 - cynnydd o 24% dros y pum mlynedd.

Tan y llynedd roedd y raddfa farwolaethau yng Nghymru yn debyg i'r naw rhanbarth yn Lloegr, ond roedd yn sylweddol is yn 2017 - 4.3 o farwolaethau i bob miliwn o'r boblogaeth yng Nghymru o'i gymharu â 16.4 yng ngogledd orllewin Lloegr a 15.4 yn Llundain.

Roedd nifer y marwolaethau ar gynnydd ym mhob ardal dan sylw heblaw Cymru.

Mae'r ymchwil wedi cael ei groesawu gan gyfarwyddwr elusen Shelter Cymru, John Puzey.

"Mae yna groeso i unrhyw beth sy'n tanlinellu sefyllfa enbyd pobl sy'n byw ar ein strydoedd," dywedodd.

"Mae'n hysbys fod disgwyl i bobl farw'n gynt. Dyw e ddim yn le i fod. Mae bywyd yn anodd ac yn beryglus.

"Mae yna fythau bod llawer o bobl yn dewis bod yno, pan mewn gwirionedd dyw'r gwasanaethau ddim ar gael ar eu cyfer."

Dau achos diweddar

Roedd Lindy Louise Pring yn 32 oed ac wedi bod yn cysgu ar y stryd am gyfnod pan gafwyd hyd iddi yn farw yng Ngerddi Alexandra, Caerdydd fis Tachwedd y llynedd.

Daeth crwner Caerdydd a'r Fro i'r casgliad iddi farw ar ôl cymryd cyffuriau, ond roedd niwmonia hefyd yn ffactor.

Ar 13 Chwefror eleni cafwyd hyd i gorff Aaron French-Willcox, 19, mewn parc ym Mae Caerdydd. Roedd yntau'n ddigartref wedi problemau cyffuriau a theuluol.

Cafodd le mewn hostel yn 2017 trwy gymorth elusen Huggard, ond aeth ymlaen i fyw mewn pabell ym Mharc Hamadryad.

Roedd yn byw gyda Diabetes Math 1 ac fe gafodd ei gludo i'r ysbyty mewn coma diabetig am driniaeth wythnos cyn ei farwolaeth.

Clywodd cwest nad oedd wedi bod yn cymryd digon o inswlin.

Dywedodd llefarydd ar ran elusen arall sy'n helpu'r digartref, Crisis, bod cysgu ar y stryd yn "brofiad dychrynllyd" sy'n rhoi pobl mewn perygl i "bopeth o dymereddau is na sero i drais, camdriniaeth a salwch marwol".

Yr wythnos hon fe gyhoeddodd Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol Cymru, Julie James gyllid o £1.34m at fynd i'r afael â chysgu ar y stryd yng Nghymru dros y gaeaf yma.

Dywedodd fod Llywodraeth Cymru'n cydweithio'n agos ag awdurdodau lleol a'r sector wirfoddol i ddarparu'r "gefnogaeth gywir i helpu pobl... adael y strydoedd".