Â鶹ԼÅÄ

Bydd ymchwiliad cyhoeddus i'r cynlluniau i adeiladu ffordd newydd yr M4 ger Casnewydd yn agor fore Mawrth.

Mae Llywodraeth Cymru eisiau adeiladu ffordd chwe lôn gwerth £1.1bn rhwng Magwyr a Chas-bach i ddelio â'r tagfeydd o gwmpas twneli Brynglas.

Fe fydd yr ymchwiliad annibynnol yn para pum mis ac yn adolygu'r galw am y cynllun ac ystyried y ffactorau amgylcheddol, cymdeithasol ac economaidd.

Ymysg gwrthwynebwyr y cynllun mae grwpiau amgylcheddol, pobl leol a rhai o'r gwrthbleidiau yn y Senedd.

Mae'r llywodraeth yn mynnu bod y prosiect yn hanfodol, gyda thagfeydd ar yr M4 yn atal twf yn yr economi.

Eu gobaith yw dechrau'r gwaith adeiladu yn 2018, ac agor y ffordd yn 2021.

Maen nhw'n dweud mai ffordd osgoi oedd yr M4 presennol i'r gogledd o Gasnewydd yn wreiddiol, ac nad yw'n "cyrraedd safonau traffyrdd modern".

Bydd yr ymchwiliad yn ystyried hyd at 13 cynllun amgen.

Mae'r arolygydd wedi derbyn 335 datganiad gwrthwynebiad, o'i gymharu â 192 datganiad o gefnogaeth.

Fe fyddai'r ffordd newydd yn mynd drwy gorstiroedd hynafol Gwent, ac mae ymgyrchwyr yn bwriadu cynnal protest cyn yr ymchwiliad.

Mae sefydliadau gan gynnwys Sustrans Cymru a Ffrindiau'r Ddaear wedi arwyddo llythyr gwrthwybebu ac mae comisiynydd cenedlaethau'r dyfodol, Sophie Howe, hefyd wedi datgan ei gwrthwynebiad.