Βι¶ΉΤΌΕΔ

Lleoliad yr Eisteddfod    Llanbedr Pont Steffan

Prif Ddigwyddiadau Hanesyddol

• Blwyddyn streic y glowyr.
• Cychwynnodd y streic ym mis Mawrth. Pan alwodd Arthur Scargill am streic, dim ond 10 o'r 28 o lofeydd yn Ne Cymru a bleidleisiodd o blaid streicio, ond i ddilyn y mwyafrif yn wlad penderfynwyd cau'r holl weithiau.
• Dim ond y Parlwr Du yn y Gogledd a oedd yn parhau ar agor. Ym mis Tachwedd gollyngwyd bloc o goncrid o bont ar ben tacsi a gludai'r rhai a oedd yn torri'r streic i'w gwaith, a lladdwyd y gyrrwr. Dywedodd Emlyn Williams, Llywydd Glowyr De Cymru, nad oedd yn cytuno ΓΆ thactegau Scargill, ac fe'i rhybuddiodd i gadw draw. Erbyn Tachwedd 'roedd y Bwrdd Glo yn honni fod 55 o'r 174 o byllau yn gweithio, a phenderfynodd glowyr Gogledd Cymru ddod ΓΆ'r streic i ben.
• Cyflwyno cwotau llaeth.
• Awdurdodau yn poeni am lefel y glaw asid a oedd yn effeithio ar lynnoedd.
• Gwyddonwyr yn poeni fod llosgi tanwydd ffosil yn peri i'r tymheredd godi.
• Darganfod y firws a achosai AIDS.
• Yr IRA yn ffrwydro gwesty'r Grand yn Brighton lle'r oedd Margaret Thatcher ac eraill yn aros yn ystod cynhadledd y TorΓ―aid. Pedwar yn cael eu lladd.
  Ailethol Ronald Reagan yn Llywydd yr Unol Daleithiau.
• Agor pwerdy Dinorwic.
• Sefydlu CADW.
• Band Aid yn recordio 'Do They Know it's Christmas?' i roi cymorth i bobl Ethiopia.
• Richard Burton, Will Paynter, Dill Jones, 'Bomber' Harris, Tommy Cooper, Tito Gobbi, Count Bassie, John Betjeman, Eric Morcambe, Diana Dors, Joseph Losey, J. B. Priestley, Truman Capote a Francois Truffant yn marw.

Archdderwydd               Elerydd

Y Gadair

Testun. Awdl: 'Y Petheu Bychein' neu 'Allorau'
Enillydd: Aled Rhys William ('Y Petheu Bychein')
Beirniaid: T. Llew Jones, Donald Evans, Dafydd Owen
Cerddi eraill: Yr ail oedd Elwyn Edwards.