Main content
Gwrando nawr

Calendr Adfent

Calendr Adfent, Alan Llwyd

Mae gen i galendr sy’n ffenestri i gyd:
drwy agor y rhain y daw Rhagfyr a’i hud

i lenwi’n calonnau, i gyniwair drwy’n tai,
ac er gwneud hyn bob blwyddyn, nid yw’r lledrith yn llai.

Wrth agor pob ffenest fesul un,
cyrhaeddwn, gan bwyll, y Nadolig ei hun.

Mae pump ar hugain i’w hagor o’r rhain
rhwng y rhesi canhwyllau a’r cardiau cain,

ac ymhob ffenest, o’i hagor hi,
y mae dymuniad fy nghalon i.

Rhagfyr 1: Agoraf y ffenest gyntaf un
a’r rhodd ynddi hi yw brawdoliaeth dyn;

brawdoliaeth yn cydio dwylo ynghyd
nes bod cadwyn o ddwylo’n cwmpasu’r byd,

cylch didor o ddwylo, a’r holl ddaear hon
fel carreg ddrudfawr yn y fodrwy gron,

a’r briodas ddiysgar rhwng daear a dyn
yn briodas berffaith, yn gyfeillach gytûn.

Rhagfyr 2: A dyna’r ail lun: y blaned yn lân,
a dyn a’r ddaear yn byw’n ddiwahân,

heb dagu’r trai ag olew trwm
na throi fforestydd yn rhostir llwm.

Rhagfyr 3: Yn y drydedd ffenest, croesi pob ffin
y mae’r ffoaduriaid, rhag y bleiddiaid blin

sy’n eu herlid a’u hela, ac yn udo o’u hôl,
ac mae gwledydd y byd yn eu cymryd i’w côl.

Rhagfyr 4: Y pedwerydd darlun yn y calendr hwn
yw’r darlun o gorryn â’i we ar bob gwn;

y ffatrïoedd arfau ar gau i gyd,
pob bom yn y domen, a heddwch drwy’r byd.

Rhagfyr 5: A’r heddwch hwn yw’r bumed rodd
i fyd tangnefeddus, i fyd wrth ei fodd;

tangnefedd a hedd drwy’r hen ddaear hon,
llawenhau, trugarhau ar hyd daear gron;

heddwch yn taenu amdanom ei rwyd,
a phren y balmwydden i’r golomen yn glwyd.

Rhagfyr 6: Nadolig dihiliaeth a llawn cariad sydd
yn y chweched ffenest, a gobaith a ffydd,

ac nid oes casineb gan ddyn at ddyn
am ei fod yn wahanol iddo ef ei hun.

Rhagfyr 7: Diddymu pob anghyfiawnder a fyn
y seithfed ffenest o’r ffenestri hyn.

Rhagfyr 8: Yr wythfed rodd: dileu i’r eithaf drais
yn erbyn y plentyn nad oes iddo lais.

Rhagfyr 9: Y nawfed yw dychwel i Ewrop drachefn
rhag datod yr undod, rhag dryllio’r hen drefn.

Rhagfyr 10: Yn ffenest agored y degfed dydd
rhag hiliaeth filain yr hen Brydain brudd,

mae fy nghenedl yn rhydd, heb fod ynghlwm
wrth wladwriaeth drahaus nac wrth guriad un drwm

sy’n gyrru’r holl Gymry yn filoedd i’r gad
er mwyn ymerodraeth, er mwyn ei mawrhad.

Rhagfyr 11: Diddymu pob tlodi yw’r rhodd nesaf un,
a haelioni’n lledu drwy holl deulu dyn.

a’r rhai a drigai gynt ar y stryd,
heb loches ond blwch, ar aelwydydd clyd.

Hoffwn weld pethau eraill, er nad oes modd
cyflawni’r un wyrth na gwireddu’r un rhodd.

Rhagfyr 12: A hiraethu’r wyf ar drothwy’r Ŵyl
am y rhai a rannai, bob Nadolig, yr hwyl

a’r miri tymhorol a’r llawenydd a fu
yn tasgu drwy’r tinsel, yn pelydru drwy’r tŷ;

dyheu am i’r rhai a fu’n dathlu dydd
y Nadolig ddychwelyd yn yr ysbryd yn rhydd

i ddathlu eto’r hen gyffro gynt
cyn i’r cyffro hwnnw ddiflannu i’w hynt.

Rhagfyr 13: Hoffwn fod yn blentyn bach eto fy hun
yn deffro ar ddydd fy llawenydd yn LlÅ·n.

Yn lle byw ar atgof caf eto fod
yno’n breuddwydio am y bore i ddod.

Rhagfyr 14: Yn fwy eiddgar fyth, hoffwn weld Ffion Haf
yn chwarae eto â’i ffrind bach claf,

yr un y daeth marwolaeth mor rhwydd
i’w chipio ymaith cyn ei chweched pen-blwydd.

Rhagfyr 15: Yn y ffenest nesaf mae plant bach Bryn-y-môr,
a’r angylion o’u deutu, yn canu’n un côr

yn eu cyngerdd Nadolig, wedi eu gwisgo i gyd
yng ngwisgoedd lliwgar plant bach y byd.

Mae deg ffenest yn rhagor i’w hagor o hyd,
ac mae stori’r geni’n y ffenestri i gyd.

Ac yn y rhain y geni yw’r rhodd,
y rhodd i’r ddynoliaeth gan Dduw o’i fodd,

a’r rhodd o’i fodd yw ei fab Ef ei hun,
Ac rwy’n gweld y Nadolig cyntaf un:

Rhagfyr 16: Yr angel Gabriel yn dod â’r gair
y genid un bach, heb gyfathrach, i Fair;

a’i adenydd yn lledaenu amdani’n dynn
gan ei thynnu i ganol y gogoniant gwyn;

Rhagfyr 17: a hwythau’r bugeiliaid yn dod, yn dorfeydd,
i gael cip ar ryfeddod y Mab o’u porfeydd.

Rhagfyr 18: Yn y ffurfafen y seren sydd
yn goleuo’r nos fel canol dydd,

Rhagfyr 19: a hwythau’r Doethion ar yr un hen daith
er bod y siwrnai i Fethlem mor faith.

Rhagfyr 20: A gwelaf y wyryf ddilychwin ei hun
yn cnawdoli Duw, yn cenhedlu dyn;

Rhagfyr 21: y Duwdod yn cysgu ar wely o wair,
a’r bydysawd yn gyfan ym maban Mair.

Rhagfyr 22: Yr angylion fry, a Mair yn rhoi’r fron
i’w mab yn y stabal yn y ffenest hon.

Rhagfyr 23: a noswyl Nadolig yn dinsel, yn dân,
yn ein haileni i’r goleuni glân.

Rhafyr 24: Yng nghalon dyn mae angylion Duw
yn aileni rhyfeddod ein bod a’n byw;

Rhagfyr 25: ac ar fore’r Nadolig, daw’r ddau beth ynghyd,
y plant yn eu gwlâu a’r Crist yn y crud;

ac yn hon, y ffenest olaf un
mae cymundeb byw rhwng Duw a dyn.

5 o funudau

Daw'r clip hwn o

Aled Hughes

Dangos y penodau sydd ar gael

Dan sylw yn...

Mwy o glipiau Aled Hughes

Gweld holl glipiau Aled Hughes (1071)