25/02/2005
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 295
Duration: 05:35
Litir 295: Dudley Bradstreet
an t-ainm ceart a bh鈥 air, ghabh e 鈥淥liver Williams鈥 air fh猫in nuair a dh鈥檉h脿g e Lunnainn, oir bha e na fhear-brathaidh don riaghaltas. Nuair a r脿inig e na Seumasaich, thuirt e gur e 鈥淒貌mhnallach鈥 a bh鈥 air.
Ach bha aon duine am measg nan oifigearan Seumasach a bh鈥 air a bhith e貌lach air nuair a bha e a鈥 fuireach ann am Baile Atha Cliath. Agus dh鈥檃ithnich e e. Thachair sin ann an Ashbourne air a鈥 chiad oidhche an d猫idh dhaibh Derby fh脿gail. Thuirt am fear a bha seo 鈥淢r Bradstreet鈥 ris. Gu fortanach do Bhradstreet bha am Morair Chill Mhe脿rnaig na sheasamh faisg air l脿imh agus mh矛nich esan don 脠ireannach eile gur e 鈥淒貌mhnallach鈥 a bh鈥 air. Tha e coltach gun deach fh脿gail aig a sin.
Nuair a r脿inig iad Macclesfield fhuair Bradstreet is oifigearan eile cuid oidhche ann an taigh. Bha e follaiseach nach robh bean an taighe taiceil do na Seumasaich. Thug Bradstreet don d脿rna taobh i agus dh鈥檉haighnich e dhith gu d猫 a beachd air na reubaltaich is an ar-a-mach. Bhon fhreagairt aice thuig e gu robh i dha-r矛reabh taiceil don R矛gh.
鈥淭ha mi a鈥 faicinn gu soilleir,鈥 thuirt Bradstreet, 鈥済ur ann air an aon r脿mh riumsa a tha thu. 鈥橲 e sin gu bheil deagh ghean agad do R矛gh De貌rsa.鈥 Lean an t-脠ireannach air. 鈥淣a gabh iongnadh, a bhean mhath,鈥 thuirt e. 鈥淢a tha gr脿dh agad don R矛gh is don Riaghaltas, dearbh e dhomh le bhith a鈥 d猫anamh na tha mi a鈥 dol a dh鈥檌arraidh ort nuair a dh鈥檉halbhas sinn.鈥
Nuair a bha an t-arm air falbh sa mhadainn, bha aice ri dhol gu maor-ceartais anns a鈥 bhaile 鈥 fear a bhiodh d矛leas don R矛gh. Bha aice ri innse dha gu robh teachdaireachd chudromach aice bho 鈥淥liver Williams鈥. Bhiodh aig a鈥 mhaor-cheartais ri fios a chur gu Di霉c Chumberland agus Di霉c a鈥 Chaisteil Nuaidh gu robh na Seumasaich a鈥 d猫anamh air Carlisle. Rinn am boireannach sin, agus 鈥檚 ann mar sin a dh鈥檌onnsaich an Riaghaltas gu robh na Seumasaich dha-r矛reabh a鈥 f脿gail Shasainn is a鈥 tilleadh a dh鈥橝lba.
Chaidh Bradstreet an cois an airm gu ruige Preston. Anns a鈥 bhaile sin, fhuair e cothrom teicheadh. Chaidh iarraidh air obair brathaidh a dh猫anamh as leth nan Seumasach. Cha robh fios aig na Seumasaich fhathast gu robh e ag obair don taobh eile. Bha aige ri faighinn a-mach ca鈥 robh feachdan Chumberland is Wade, oir bha eagal air na Seumasaich gu robh iad an t貌ir orra. Dh鈥檉halbh Bradstreet air muin eich is cha do thill e. Chan eil mi cinnteach cia mheud duine a thuig aig an 脿m sin nach e an fh矛rinn a bh鈥 aige ann an Derby. 鈥橲 d貌cha gun robh cuid a鈥 smaoineachadh gun deach a chur an gr猫im no a mharbhadh leis na Hanoibh猫irianaich.
Bha Bradstreet an d霉il is an d貌chas duais mh貌r airgid fhaighinn bho Dhi霉c a鈥 Chaisteil Nuaidh airson na rinn e. Ach bha briseadh-d霉il a鈥 feitheamh ris. Bha uiread de dhuilgheadas aig an 脠ireannach ann a bhith a鈥 faighinn airgead bhon Di霉c 鈥檚 gun do sgr矛obh e don R矛gh. Dh鈥櫭瞨daich an R矛gh gum faigheadh e ceud is fichead not mar dhuais. Not airson gach m矛le de rathad eadar Derby agus Lunnainn.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing-ch脿nain na seachdaine
Gn脿thsan-cainnt na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.