02/02/2007
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 396
Duration: 05:18
Litir 396: Call na h-Eileanan Flannach
Bha mi ag innse dhuibh, an t-seachdain sa chaidh, mu chall dithis 脿 Taigh-solais Heisgeir. Ach cha b鈥 e sin an call a bu mhotha 鈥 no a bu ne貌naiche 鈥 de luchd-obrach taigh-solais anns na h-Eileanan Siar. Thachair call m貌ran na bu ne貌naiche gu tuath air Heisgeir, agus m貌ran bhliadhnaichean roimhe.
B鈥 e sin call an tri霉ir luchd-obrach 脿 taigh-solais anns na h-Eileanan Flannach. Tha na h-eileanan sin gu siar air Le貌dhas, agus thachair an tubaist anns a鈥 bhliadhna naoi ceud deug (1900). 鈥橲 e an rud a tha ne貌nach mu a deidhinn nach eil fios aig duine chun an latha an-diugh d猫 d矛reach a thachair.
Thadhail M脿rtainn MacIlleMh脿rtainn air Le貌dhas aig deireadh an t-seachdamh linn deug. Sgr矛obh e anns an leabhar aige A Description of the Western Islands of Scotland gun robh daoine a鈥 dol do na h-Eileanan Flannach 脿 Le貌dhas airson eunachadh.
Nuair a ruigeadh iad an t-eilean, bhiodh na daoine a鈥 toirt am bonaidean dhiubh, bhiodh iad a鈥 tionndadh gu deiseil, agus bhiodh iad a鈥 toirt taing do Dhia airson an cumail s脿bhailte.
Air an Eilean Mh貌r, am fear as motha de na h-Eileanan Flannach, tha tobhta ann. 鈥橲 e seann chaibeal a th鈥 ann, agus bha e na thobhta nuair a chaidh MacIlleMh脿rtainn ann. Bha e coisrigte don Naomh Flannan a bha be貌 anns an t-seachdamh linn. Bha cli霉 aig na h-eileanan sin o shean mar 脿ite naomh.
Nuair a bhiodh na h-eunadairean a鈥 dol ann, tha MacIlleMh脿rtainn ag innse dhuinn, bhiodh iad a鈥 dol a dh鈥檌onnsaigh na h-altarach. Nuair a bhiodh iad mu fhichead ceum coise air falbh bhon altair, bhiodh iad a鈥 cur dhiubh an cuid gheansaidhean is l猫intean. Agus gach latha mus biodh iad a鈥 t貌iseachadh air an eunachadh, bhiodh iad a鈥 d猫anamh tr矛 霉rnaighean eadar-dhealaichte an cois an t-seann chaibeil.
Bha iad saobh-chr脿bhach cuideachd. Bha cuid de dh鈥檉haclan ann nach cleachdadh iad anns an eilean. Mar eisimpleir, cha chanadh iad 鈥渃reag鈥. An 脿ite sin 鈥檚 e 鈥渃ruaidh鈥 a chanadh iad. Chanadh iad 鈥渦amh鈥 an 脿ite 鈥渃ladach鈥. Agus cha robh e ceadaichte a bhith a鈥 cantainn ainm nan eilean anns an robh iad, no eileanan eile a bha ainmeil airson eunachadh 鈥 Hiort.
Chaidh taigh-solais a thogail air an Eilean Mh貌r anns a鈥 bhliadhna mu dheireadh dhen naoidheamh linn deug. Chaidh an solas a chur thuige airson a鈥 chiad turas air an t-seachdamh latha dhen D霉bhlachd, ochd ceud deug, naochad 鈥檚 a naoi (1899). D矛reach dusan m矛os 脿s d猫idh sin, air a鈥 ch貌igeamh latha deug dhen D霉bhlachd anns a鈥 bhliadhna naoi ceud deug (1900), thachair rudeigin f矛or annasach. Cha d鈥 fhuaras fuasgladh air a shon fhathast.
Bha soitheach air slighe 脿 Philadelphia gu ruige L矛te 鈥 port Dh霉n 脠ideann. Chaidh i seachad air na h-Eileanan Flannach ann an droch sh矛de agus mhothaich an sgiobair nach robh solas sam bith a鈥 tighinn bhon taigh-sholais mar bu ch貌ir. Dh鈥檃ithris e sin do na h-霉ghdarrasan anns an 脪ban nuair a r脿inig e am port sin. Ach cha do thachair dad sa bhad.
鈥橲 ann air an latha 脿s d猫idh Latha na Nollaige a r脿inig soitheach nan taighean-solais 鈥 an Hesperus 鈥 an t-eilean. Cha robh sgeul air duine ann. Bha an tri霉ir luchd-obrach air a dhol 脿 fianais. Innsidh mi tuilleadh dhuibh mu dheidhinn a鈥 ghnothaich annasaich seo an ath-sheachdain.
Faclan na Litreach
Abairtean na Litreach
Puing-ch脿nain na Litreach
Gn脿ths-cainnt na Litreach
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.