Â鶹ԼÅÄ

Chan eil Eilean Mhanainn mar phàirt dhen Rìoghachd Aonaichte. Tha e co-cheangailte ris a’ Chrùn, ge-tà. ’S i a’ Bhanrigh Tighearna Mhanainn. Ach chan eil ball pàrlamaid Manainneach ann an Taigh nan Cumantan. Tha pàrlamaid aca fhèin.

’S e Tinvaal ainm na pàrlamaid. No Tynwald ann am Beurla. Nuair a bha mi anns an eilean, chaidh mi gu dà àite co-cheangailte ri Tinvaal. B’ iad sin taigh na pàrlamaid agus Cronk Keeill Eoin – no Cnoc Cill Eòin. Tha taigh na pàrlamaid ann an Doolish, am prìomh bhaile. Agus air Cronk Keeill Eoin – no Tynwald Hill – bidh a’ phàrlamaid a’ coinneachadh a-muigh. Tha sin a’ tachairt air aon latha anns an Iuchar gach bliadhna. An còigeamh latha dhen Iuchar. Latha Nàiseanta Eilean Mhanainn.

Tha trì seòmraichean ann an Tinvaal. Bha mi anns a h-uile seòmar còmhla ri fear air a bheil Speaker of the House of Keys. ’S e ainm annasach a tha sin – House of Keys. Tha iad ag ràdh gun tàinig e bho Ghàidhlig Eilean Mhanainn. Anns a’ Ghàidhlig aca, ’s e Yn Kiare As Feed. Tha sin a’ ciallachadh An Ceithir Air Fhichead. The twenty-four. Agus saoil cia mheud ball a th’ aca? Seadh – ceithir air fhichead – no fichead ’s a ceithir.

Bha barrachd na sin ann nuair a bha eileanan na h-Alba mar phàirt de Rìoghachd Mhanainn ’s nan Eilean. Aig an àm sin bha trithead ’s a dhà buill sa phàrlamaid. Bha sia duine deug ann à Eilean Mhanainn. Agus bha sia-deug eile ann à eileanan na h-Alba – Leòdhas, an t-Eilean Sgitheanach, Muile agus Ìle. An-diugh tha dìreach fichead ’s a ceithir ann. Agus chan eil duine ann à eileanan na h-Alba.

Tha dàrna seòmar sa phàrlamaid – Yn Choonseil Slattyssagh no Legislative Council. Tha aona bhall deug air. ’S e an treas seòmar Quaaiyl Tinvaal no Tynwald Court, a th’ air a dhèanamh de bhuill an dà sheòmair eile. Bidh iad a’ tighinn còmhla turas sa mhìos. ’S e siostam poilitigeach iongantach a th’ aca ann an Eilean Mhanainn.

Faclan is abairtean: mar phàirt dhen Rìoghachd Aonaichte: part of the United Kingdom; co-cheangailte ris a’ Chrùin: linked to the Crown; ’s i a’ Bhanrigh Tighearna Mhanainn: the Queen is the Lord of Mann; Taigh nan Cumantan: the House of Commons; Cronk Keeill Eòin: St Johns; tha taigh na pàrlamaid ann an Doolish: the parliament house is in Douglas; bidh a’ phàrlamaid a’ coinneachadh a-muigh: the parliament meets outside; air aon latha anns an Iuchar: on one day in July; còigeamh: fifth; Latha Nàiseanta Eilean Mhanainn: the National Day of the Isle of Man; trì seòmraichean: three chambers; bha mi anns a h-uile seòmar: I was in every chamber; saoil cia mheud ball a th’ aca?: how many members do you think they have?; seadh – ceithir air fhichead: aye - 24; Rìoghachd Mhanainn ’s nan Eilean: The Kingdom of Man and the Isles; trithead ’s a dhà: 32; Leòdhas, an t-Eilean Sgitheanach, Muile agus Ìle: Lewis, Skye, Mull and Islay; dàrna: second; aona bhall deug: 11 members; treas: third; a th’ air a dhèanamh de bhuill an dà sheòmair eile: that is made [up] of members of the other two chambers; turas sa mhìos: once a month; ’s e siostam poilitigeach iongantach a th’ aca: it’s a surprising/wonderful/amazing political system they have