Main content
Sorry, this episode is not currently available

Na bha tachairt sa Chiad Chogadh ceud bliadhna an ama seo. Le Gilleasbuig MacDhòmhnaill. Omnibus edition of Seachdain sa Chogadh, which looks back on the events of WW1.

Air Diluain Càisg, an 9mh den Ghiblean, 1917, thòisich Breatainn iomairt ùr anns an Fhraing, iomairt aig an aon ìre ri Blàr an Somme agus Treas Blàr Ypres. B' e seo Blàr Arras. Faisg air deireadh 1916 cho-dhùin Seanailear Nivelle, ceannard ùr arm na Frainge, tri ionnsaighean as ùr a thoirt air na Gearmailtich air an Aghaidh an Iar.
Ghabhadh na Frangaich uallach airson dà ionnsaigh thairis air na h-aibhnichean Aisne agus Oise agus dhèanadh Breatainn ionnsaigh aig tuath timcheall air Arras. Cha b' e seo a bha Seanailear Haig a' miannachadh ach b' fheudar dha gabhail ris. Cluinnidh sinn aig Gilleasbuig MacDhòmhnaill mar a thachair.

Chaidh an SS Arcadian a chur fodha le torpedo mu shia mìle fichead an ear-thuath air Milos, eilean Greugach air a 15mh den Ghiblean 1917 agus an aon là chaidh an Cameronia, air a slighe à Marseilles gu Alexandria, a chur fodha ceud gu leth mìle mara à Malta agus an SS Cairndhu a chur fodha còig mile fichead an iar air Beachy Head is i air an t-slighe bho Abhainn Tyne gu Gibraltar. Còig là às dèidh sin, gun rabhadh, chaidh an SS Caithness a chur fodha le torpedo bhon bhàt'-aigeil U-52. Mar a chluinneas sinn bha àireamh de dh'eileanaich am measg na chaill am beatha.

Bha baile Tholastaidh bho Thuath a' faireachdainn call a' chogaidh gu mòr, le cunntas aig Gaseat Steòrnabhaigh air a' bhuaidh sin nuair a thàinig naidheachd-bàis Iain MhicNeacail.

Ach bha cuideachd sgeulachd annasach aca, air a sgrìobhadh le Iain MacIllEathain, air an robh am far-ainm An Kaid. Sa Ghiblean 1917 bha e anns na trainnsichean anns an Fhraing far an robh e air coinneachadh ri Leòdhasach air an robh Ruaraidh MacLeòid. 'S beag a bha dhùil aig a' Khaid ris an annlan a bh' aige dha.

Ann an litir a sgrìobh Pàdraig Miller à Steòrnabhagh air an 27mh den Ghiblean, 1917, tha e ag innse dha sheann mhaighstir-sgoile, Uilleam Gibson, mar a chaidh a leòn anns an Fhraing. Bha e fhèin is saighdearan eile air àite-fuirich - "billet" mar a bh' aca air - fhaighinn ann an taigh mòr falamh, agus bha e dìreach air suidhe sìos gu bhracaist nuair a bhuail slige iad. Gheibh sinn a-mach mar a thachair dha.

A thuilleadh air a sin nochd propaganda dubh dha-rìribh, chaidh an tràlair Ruthin Castle, a chur fodha le mèinn an ear air Middlesborough agus bha Blàr Arras a' leantainn.

30 minutes

Last on

Sun 7 May 2017 13:00

Broadcasts

  • Mon 1 May 2017 12:00
  • Mon 1 May 2017 22:00
  • Sun 7 May 2017 13:00