Â鶹ԼÅÄ

Mae Bwrdd Iechyd Hywel Dda wedi penderfynu y bydd cleifion unig feddygfa Tyddewi yn cael eu symud i feddygfeydd cyfagos pan fydd y safle'n cau ymhen ychydig fisoedd.

Yn gynharach eleni penderfynodd unig bartner y feddygfa, Dr Stephen Riley i ildio'r cytundeb i ddarparu gwasanaethau meddygon teulu, gyda'r feddygfa i gau ar 31 Hydref.

Mae 2,728 o gleifion yn y feddygfa ar hyn o bryd.

Mewn cyfarfod yn Aberaeron ddydd Iau fe wnaeth aelodau'r bwrdd iechyd gefnogi argymhelliad i ddosbarthu cleifion presennol y feddygfa.

Bydd y mwyafrif yn symud i feddygfa Solfach - pellter o ryw 3.5 milltir - pan mae'r cytundeb presennol yn dod i ben.

Does yna ddim partneriaid ym meddygfa Solfach ar hyn o bryd, ac mae'n cael ei rheoli gan y bwrdd iechyd.

Bydd cleifion sy'n byw yn nes at Abergwaun a Hwlffordd yn cael eu symud i feddygfeydd cyfagos.

Roedd aelod seneddol newydd Canolbarth a De Penfro, Henry Tufnell, wedi ysgrifennu at y bwrdd iechyd i alw am gyfuno meddygfeydd Solfach a Thyddewi.

Roedd yr adroddiad ar gyfer y cyfarfod yn nodi bod 32% o gleifion y feddygfa yn Nhyddewi dros 65 oed.

Mae'r feddygfa wedi cael ei rhedeg gan Dr Stephen Riley ers Mai 2023, pan wnaeth partner yn y feddygfa ymddeol.

Mae Dr Riley wedi ceisio ac wedi methu cyflogi partneriaid eraill, er mae meddygon cyflogedig wedi bod yn barod i weithio yno.

Roedd panel arbenigol wedi ystyried nifer o opsiynau ar gyfer dyfodol y feddygfa, ond dosbarthu cleifion sydd yn cynnig y dull mwyaf "diogel a chynaliadwy" o ddarparu gofal a dyma'r unig opsiwn "hyfyw", yn ôl yr adroddiad.

Ar hyn o bryd, mae yna 2,146 o gleifion yn Solfach.

Mae disgwyl i 2,517 drosglwyddo o Dyddewi, fyddai'n gynnydd o 117%.

Mae disgwyl i 161 o gleifion symud i Abergwaun, gyda 52 yn mynd i ddwy feddygfa yn Hwlffordd.

Dywedodd Jill Paterson o'r bwrdd iechyd wrth y cyfarfod y byddai hi yn ffafrio newid enw'r feddygfa yn Solfach er mwyn adlewyrchu bod cleifion newydd yno.

Cafodd y cynnig hwnnw ei gymeradwyo mewn egwyddor gan y bwrdd iechyd.

Ychwanegodd cadeirydd Bwrdd Iechyd Hywel Dda Neil Wooding fod yn rhaid i ddyfodol gwasanaethau meddyg teulu Tyddewi fod yn "fforddiadwy a chynaliadwy", a bod symud y cleifion yn "ddiogel".

Dywedodd yr aelod Ceidwadol o'r Senedd ar gyfer yr ardal, Paul Davies, fod y penderfyniad yn un "arswydus".

"Mae’r bwrdd iechyd yn gwbl ymwybodol o’r effaith y gallai hyn ei gael ar gleifion, yn enwedig y rheiny sy’n oedrannus, yn agored i niwed ac sydd heb ffordd o deithio i feddygfa ymhellach i ffwrdd."

Ychwanegodd ei fod yn galw ar Lywodraeth Cymru i ymyrryd ac y byddai'n codi'r mater yn y Senedd.

“Mae’n gwbl hanfodol bod Llywodraeth Cymru yn ymyrryd i gefnogi’r gymuned leol.

"Dylai pobl sy’n byw yn Nhyddewi gael mynediad at wasanaethau meddygon teulu yn eu cymuned."

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru eu bod yn "gwerthfawrogi'r gwaith mae meddygon teulu a staff meddygfeydd yn ei wneud pob dydd".

"Mae gan fyrddau iechyd brosesau er mwyn delio gyda chynigion i newid gwasanaethau lleol sy'n cyd-fynd a chanllawiau Llywodraeth Cymru.

"Fel y duedd ar hyd y DU, mae yna symudiad at feddygfeydd mwy o faint, gyda chymysgedd mwy eang o weithwyr proffesiynol mewn un man, yn cynnig ystod ehangach o wasanaethau.

"Er bod nifer y meddygon teulu yng Nghymru yn sefydlog ar y cyfan, mae 'na gynnydd mawr wedi bod yn nifer yr aelodau staff eraill mewn meddygfeydd yn ddiweddar.

"Cafodd 199 o feddygon teulu newydd dan hyfforddiant eu recriwtio yn 2023 - mwy na'r targed blynyddol o 160. Ry'n ni hefyd yn cynnig mwy o opsiynau i bobl o ran llefydd i fynd i dderbyn cyngor a gofal, drwy gyflyno gwasanaeth 111 Cymru a chynyddu nifer y gwasanaethau mae fferyllwyr lleol yn eu cynnig."

Mewn llythyr at y bwrdd iechyd roedd yr AS Llafur Henry Tufnell yn dweud bod dosbarthu cleifion i feddygfeydd eraill "yn erbyn consensws y gymuned" ac y dylid gwrthod yr opsiwn.

Roedd wedi annog y bwrdd i gyfuno meddygfeydd Solfach a Thyddewi a'u rheoli nhw yn ganolog gydag "un weinyddiaeth ac un tîm yn gweithredu fel practis i'r Penrhyn".

Cafodd protest ei chynnal gan drigolion Tyddewi ar 14 Mehefin, cyn i'r bwrdd iechyd gynnal digwyddiad i drafod opsiynau i'r cleifion.

Fe aeth 520 o gleifion i'r digwyddiad yn Neuadd y Ddinas.

Yn ystod y broses ymgynghori, roedd 63% o'r bobl a ymatebodd wedi codi pryderon am drafnidiaeth wrth symud i Solfach.

Yn ôl Bwrdd Iechyd Hywel Dda, mae perchnogion presennol meddygfa Tyddewi yn bwriadu gwerthu'r adeilad pan mae'n cau fel meddygfa.

Mae'r adroddiad yn nodi bod y feddygfa yn Solfach yn "sylweddol yn fwy... gyda nifer o ystafelloedd sydd ddim yn cael eu defnyddio yn llawn".

Petai'r bwrdd iechyd wedi ysgwyddo'r baich o redeg y feddygfa yn Nhyddewi, fe fyddai'n debygol o ychwanegu £264,000 at y gost o ddarparu gwasanaeth meddygon teulu yn y ddinas, ar ben cost flynyddol o £586,000.

Fe wnaeth y bwrdd hefyd gymeradwyo gwaith pellach i ddarparu cangen o feddygfa Solfach yn Nhyddewi, gydag 20 awr yr wythnos o wasanaethau'n cael eu darparu gan nyrsys.