Â鶹ԼÅÄ

Bydd y Gweinidog Cyllid yn cyhoeddi cyllideb ddrafft ddydd Llun a fydd yn buddsoddi'n sylweddol yn y gwasanaeth iechyd yng Nghymru ac yn ymdrechu i ddelio â newid hinsawdd.

Hon fydd Cyllideb gyntaf Llywodraeth Cymru ers i'r datganiad ar argyfwng yr hinsawdd gael ei gyhoeddi yng Nghymru.

Dywed Llywodraeth Cymru y "bydd yn helpu i greu Cymru wyrddach, mwy cyfartal a mwy llewyrchus".

Yn gynharach eleni fe wnaeth y Canghellor Sajid Javid addo £600m ychwanegol i gyllideb Llywodraeth Cymru yn ei Adolygiad Gwariant.

Pan mae'r canghellor yn rhoi arian ychwanegol i Loegr, mae Cymru hefyd yn elwa drwy fformiwla Barnett.

Ond mewn termau real mae'r cyllid ar gyfer Llywodraeth Cymru yn is na'r hyn oedd yn 2010.

Cyn i'r Gyllideb gael ei chyhoeddi, dywedodd y Gweinidog Cyllid Rebecca Evans: "Mae'r Gyllideb ddrafft hon yn gwireddu ein haddewid i bobl Cymru ac yn buddsoddi i ddiogelu dyfodol ein planed.

"Er gwaethaf degawd o gyni, bydd ein cynlluniau yn golygu y byddwn wedi buddsoddi £37bn yn y GIG yng Nghymru ers dechrau tymor y Cynulliad hwn yn 2016.

"Rydyn ni hefyd yn neilltuo swm sylweddol o arian newydd i arafu'r newid yn yr hinsawdd ac i sicrhau bod ein gwasanaethau cyhoeddus hollbwysig, fel ysgolion a llywodraeth leol, i gyd yn gweld cynnydd yn eu harian.

"Mae ein haddewidion wedi llywio ein blaenoriaethau yn wyneb cyni didostur llywodraeth y DU sy'n golygu bod Cymru wedi bod ar ei cholled."

Daw 80% o gyllideb Llywodraeth Cymru o Drysorlys y DU a daw'r gweddill o drethi fel y Dreth Trafodiadau Tir, trethi busnes a threth gwarediadau tirlenwi.

Mae trethi sydd wedi'u datganoli yn codi oddeutu £2bn i Lywodraeth Cymru bob blwyddyn ynghyd â grant o £14bn o Lywodraeth y DU.

Yn y flwyddyn ariannol ddiwethaf cafodd 50% o gyllid Llywodraeth Cymru ei wario ar iechyd a gwasanaethau cymdeithasol a 27% ar dai a llywodraeth leol, sy'n cynnwys ysgolion.

Tan nawr, dim ond 2% o gyllid Llywodraeth Cymru sydd wedi'i wario ar yr amgylchedd, ynni a materion gwledig.

Bydd Cyllideb Ddrafft 2020-21, sy'n nodi'r cynlluniau gwario refeniw a chyfalaf am un flwyddyn, yn cael ei chyhoeddi ar wefan Llywodraeth Cymru yn ystod y dydd.