Â鶹ԼÅÄ

Mae clinig newydd yng Nghaerdydd, sy'n cynnig cymorth cyfreithiol am ddim i bobl digartref yn y brifddinas, yn galw am newid y system sy'n penderfynu pwy sy'n cael lle yng nghartrefi cymunedol y cyngor.

Gobaith Cardiff Lawyers Care ydy rhoi cymorth i bobl ail-afael yn eu bywydau, a dod o hyd i gartref annibynnol, hirdymor.

Mae'r fenter yn awyddus i wneud y system bresennol yn '"symlach ac yn decach", drwy ddefnyddio technoleg, ac arbenigedd cyfreithiol, er mwyn lleihau amser aros i bobl sy'n awyddus i fyw'n annibynnol.

Cafodd y clinig galw mewn sy'n cael ei gynnal bob pythefnos ei sefydlu ym mis Awst oherwydd cynnydd yn nifer o bobl sy'n byw ar y stryd, neu heb gartref sefydlog.

Mae'n gyfle hefyd i'r 30 o gyfreithwyr ennill profiad yn y maes. Un o'r rheiny ydy Jonathan Williams.

Mae'n dweud bod y rhesymau pam bod pobl yn canfod eu hunain heb gartref yn rhai cymhleth ond bod y gwasanaeth maen nhw'n darparu yn cynnig gobaith.

"Problemau gyda budd-daliadau. Mae Universal Credit yn newydd nawr. Mae iechyd meddwl yn broblem arall mae pobl yn cael.

"Oherwydd pethau fel 'na maen nhw yn ffindio eu hunain ar y stryd ac unwaith maen nhw ar y stryd mae'n anodd dod o'r stryd. Mae 'neud rhywbeth fel yma yn ddechrau newydd iddyn nhw."

Mae'r clinig yn cael ei gynnal mewn lloches dros nos i bobl digartref am resymau penodol, meddai.

"Mae'n anodd i ffindio pobl. 'Smo nhw yn cael ffôn symudol, rhywle i fyw. 'Smo ni yn gallu rhoi rhywbeth yn y post. I neud e yn rhywle fel yma - maen nhw yn gwybod ble i fynd a chael y cyfan maen nhw angen."

Parhau i gynyddu mae nifer y digartref yng Nghaerdydd. Dros gyfnod o dri mis eleni, cafodd 34 o bebyll eu symud o ganol y ddinas.

Mae Andrew Richards o Bontypridd yn ddigartref ers bron i 10 mlynedd.

Bu'n gaeth i heroin am gyfnod, ond mae o bellach yn ceisio gweddnewid ei fywyd.

Mae Andrew yn un o'r rhai mae'r clinig yn gobeithio ei helpu. Bellach mae'n byw mewn lloches dros dro ac yn edrych ymlaen at y dyfodol.

"Dwi wedi stopio defnyddio cyffuriau. Dwi mewn lle efo dyfodol sy'n rhoi methadone i fi. Dwi wedi torri lawr ar y methadone hefyd. Achos hynna dwi wedi bod yn 'neud qualifications am fynd yn ôl i gwaith hefyd.

"Dwi wedi mynd yn ôl i gwaith am 16 awr yr wythnos a dwi eisiau mynd yn ôl llawn amser, dyna beth yw goals fi."

Ar hyn o bryd, mae'r system gartrefu yng Nghaerdydd yn gweithio ar restr 'flaenoriaeth'. Gall hyn gynnwys nifer o ffactorau - plant, defnydd cyffuriau, problemau iechyd.

Ond er mwyn bod ar y rhestr honno, mae'n rhaid mynd i'r swyddfa ac aros i weld swyddog, a gall hynny, yn ôl Andrew, olygu eistedd yno drwy'r dydd.

Mae'n dweud nad ydy Cyngor Caerdydd "yn edrych ar bawb yr un peth" a bod angen parhau i gynnig cymorth i berson digartref, er eu bod nhw'n ennill cyflog, neu'n awyddus i ddychwelyd i'r byd gwaith eto.

Yn ôl Cyngor Caerdydd, mae cefnogaeth, cyngor a nifer eang o wasanaethau ar gael i geisio rhoi cymorth i bobl ddigartre' yn y brifddinas.

Mae'r cyngor hefyd yn dweud bod dau gynllun peilot ar y gweill er mwyn ceisio symud rhagor o bobl o lochesi dros dro i gartrefi annibynnol, hirdymor.