Pryder am ostyngiad yn niferoedd ymladdwyr tân 'ar alw'
- Cyhoeddwyd
Ar ôl haf prysur i'r gwasanaeth tân ag achub yng Nghymru oherwydd tanau gwair, mae ffigyrau newydd yn dangos bod nifer yr ymladdwyr tân "ar alw" sydd ar gael i ymateb iddyn nhw wedi cwympo dros y degawd diwethaf.
Mae diffoddwyr ar alw yn cefnogi gweithwyr llawn amser, gan amlaf uwchben eu gwaith o ddydd i ddydd.
Ond yn ôl ymchwil gan raglen Newyddion9, mae 120 yn llai yn gwneud y gwaith na 10 mlynedd yn ôl.
Yn ôl y ffigyrau, er bod cynnydd wedi bod yn nifer yr ymladdwyr tân ar alw yn y canolbarth a'r gorllewin, mae'r niferoedd yn y de wedi gostwng o 621 yn 2008 i 615 yn 2018.
Yn y gogledd, mae dros 130 yn llai o ddiffoddwyr tân ar alwad ar gael ar hyn o bryd o'i gymharu â 10 mlynedd yn ôl, wrth i'w niferoedd ostwng o 577 i 443.
Mae ymgyrch recriwtio wedi dechrau i ddenu rhagor i helpu, fel yr esbonia Simon Roome o Wasanaeth Tân ac Achub y De.
Mae'r Gwasanaeth Tân ac Achub yn dweud fod swyddogion tân ar alw yn chwarae rôl allweddol wrth ymateb i alwadau, gan gyfrannu tua traean o waith y gwasanaeth.
Mae ymgyrch newydd wedi dechrau i geisio denu mwy o bobl i'r gwaith.
Yn ôl Caer Timothy, ymladdwr ar alw yn Nhreharris ger Merthyr Tudful, er bod yr hyfforddiant yn heriol, mae budd sylweddol i wneud y gwaith.
"Mae gynnon ni 'beeper' basically... os mae'n mynd off, ni'n brysio yma mor gyflym a ni'n gallu ac yn troi mas i beth bynnag sydd yn dod drwodd.
"Mewn geiriau llai, mae e y swydd gorau yn y byd. Allai ddim disgrifio fe mewn geiriau gwell."
Mae Caer Timothy'n ddiffoddwr ar alw yn ardal Merthyr Tudful
Yn ôl Sion Slaymaker, pennaeth Sir Ceredigion i wasanaeth Tân ac Achub Gorllewin a Chanolbarth Cymru, mae newidiadau mewn cymdeithas yn meddwl bod cadw gafael ar ddiffoddwyr ar alw ar ôl eu hyfforddi yn mynd yn anoddach.
"Yn y gorffennol, roedd pobl yn tueddi i sefyll yn eu cymunedau bach.
"Nawr, mae pobl yn gorfod trafeili lot mwy i gael gwaith, ac mae hyn yn cael impact arnon ni yn y dydd wedyn pan y'n ni moyn cadw crews ar alwad.
"Y peth y'n ni'n gweld mwya' yw bod y nifer o'r ymladdwyr tân ar alwad sydd gyda ni yn sefyll yn eithaf tebyg i beth sydd wedi bod dros y blynyddoedd.
"Ond beth y'n ni'n gweld yw fod y turnover o'r ymladdwyr tân yn mynd lan, ac y'n ni'n gorfod recriwtio lot mwy aml. Felly ni'n edrych am rywbeth i sefydlu a lleihau y turnover yna on staff ni."