Â鶹ԼÅÄ

Mae trigolion Y Gelli Gandryll yn ystyried cynllun i gadw drysau eu llyfrgell ar agor.

Mae grŵp cymunedol wedi'i ffurfio i wrthwynebu cynlluniau Cyngor Powys, allai orfodi'r llyfrgell i gau.

Bydd rhaid i Gyngor Powys arbed £250,000 o'i gyllideb llyfrgelloedd erbyn Ebrill 2019.

Er mwyn osgoi cau'r adeilad yn Y Gelli bydd angen i bobl leol gyfrannu £18,000 y flwyddyn, sef hanner y gost o gynnal y llyfrgell. Fe fydd y cyngor sir wedyn yn talu'r hanner arall.

Dywedodd maer Y Gelli, Fiona Howard bod cyngor tref Y Gelli wedi bod yn ystyried cynlluniau i gadw'r llyfrgell ar agor ers rhai misoedd.

"Rydyn ni wedi derbyn rhybudd gan y cyngor sir bod rhaid i ni greu cynllun i gadw'r llyfrgell ar agor," meddai.

"Maen nhw'n bwriadu cau'r llyfrgell, ac yn barod i ddechrau'r gwaith yna ar 31 Hydref.

"Ym mis Mehefin daeth cadarnhad y bydd rhaid i ni ffurfio cynlluniau i gadw'r llyfrgell ar agor.

"Dywedodd y cyngor sir ei bod yn barod i ariannu 50% o'r fenter, ond byddai hynny yn golygu bod rhaid i'r cyngor tref, mewn tref gyda 1,500 o bobl, godi £18,000 bob blwyddyn. Dydy hynny ddim yn bosib."

Mae grŵp o bobl leol nawr yn gweithio gyda'r cyngor tref i gyflwyno cynllun i Gyngor Powys i gadw'r llyfrgell ar agor.

Ar draws Powys mae 11 o lyfrgelloedd lleol dan fygythiad.

Dywedodd yr aelod o gabinet Powys sy'n gyfrifol am lyfrgelloedd, Graham Brown mai'r cam olaf fyddai cau unrhyw un o'r llyfrgelloedd.

"Fel cyngor mae'n rhaid i ni ddod o hyd i bron i £30m o arbedion dros y tair blynedd nesaf," meddai. "Mae'r gwasanaeth llyfrgell ei hun yn gwneud £250,000 o arbedion.

"Rydyn ni wedi bod yn edrych ar y gwasanaeth, ac yn ceisio gweithio gyda chymunedau er mwyn cyflawni'r arbedion hyn.

"Nid dim ond yn Y Gelli Gandryll, ond ym mhob man ble mae'r llyfrgelloedd dan fygythiad."

Dywedodd Mr Brown bod y cyngor yn wynebu penderfyniadau anodd ynghylch sut i wario ei chyllideb.

"Mae toriadau yn effeithio ar ein holl wasanaethau," meddai.

"Dwi wedi bod mewn cyfarfod cyhoeddus dros y dyddiau diwethaf yn trafod gwasanaethau ar gyfer yr henoed, ac roedd dros 100 o bobl yno oedd yn drist iawn y gallent golli canolfan cymdeithasol.

"Mae'n effeithio ar bob gwasanaeth, felly ry'n ni'n trio gweithio gyda chymunedau, cynghorau tref, sefydliadau gwirfoddol a busnesau lleol i weld a allwn ni gyflawni'r arbedion drwy gydweithio gyda chyrff eraill.

"Y peth olaf ry'n ni am ei wneud ydi cau llyfrgelloedd."

Mae Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru (CLLC) yn dweud bod 20 o lyfrgelloedd wedi cau'n barhaol ledled Cymru ers 2011.

Mae 20 o lyfrgelloedd eraill bellach wedi ail-agor dan reolaeth y gymuned.

Ychwanegon nhw fod y gwariant ar lyfrgelloedd wedi gostwng 32% ers 2009.

Mewn datganiad dywedodd CLLC: "Er gwaethaf yr heriau cyllidebol sy'n wynebu awdurdodau lleol, mae holl gynghorau Cymru yn parhau i ymrwymo i weithio gyda chymunedau lleol i ddarparu gwasanaethau llyfrgell gynhwysfawr ac effeithiol sy'n addas ar gyfer anghenion a disgwyliadau defnyddwyr y gwasanaeth ym mhob cwr o Gymru."