Diweddarau camp Roy Stephens
Ychwanegu 5,000 o eiriau
Ar faes Eisteddfod Genedlaethol Caerdydd 1978 yr oedd llyfr ar werth nas gwelwyd ei debyg yn y Gymraeg ers diwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg.
Dyma Yr Odliadur gan Roy Stephens - cyfrol a ddisgrifiwyd ar y pryd gan T Llew Jones fel
Odliadur di-ail ydyw
Mawr ei werth i'r Cymry yw.
T Llew Jones dynnodd sylw hefyd at y ffaith mai dyma'r unig gyhoeddiad o'i fath ers cyhoeddi Geiriadur Bardd Cynddelw yn 1874 - y geiriadur odi Cymraeg cyntaf erioed.
Cyfaill da
Er 1978 bu'r Odliadur na chostiai ond £2 ar y pryd yn gyfaill da i feirdd ei gael mewn cyfyngder odli.
Yn awr, ar faes Eisteddfod Caerdydd 2008, mae diweddariad yn gweld golau dydd, Yr Odliadur Newydd, ac yn cynnwys 5,000 yn fwy o eiriau na'r gyfrol gyntaf.
Mae hefyd o rwymiad llawer sicrach - clawr caled stowt o gymharu ag un llipa 1978.
Bydd hwn yn costio £12.99 - sydd heb fod yn ormod o dreth ar boced y mwyaf tila o feirdd siwr o fod!
I Alan Llwyd y mae'r diolch am y diweddariad - ef eisoes wedi ennill ei Gadair a'i Goron ddwbl ddwywaith cyn 1978 - ond mae'n prysuro i ddweud mai cyfrol Roy Stephens yw hon o hyd.
"Y nod, yn syml, oedd troi'r gyfrol wreiddiol werthfawr yn un fwy gwerthfawr a mwy cynhwysfawr fyth," meddai Alan gan ychwanegu:
"Penderfynais o'r cychwyn na fyddwn yn ymyrryd â llyfr Roy mewn unrhyw fodd, o barch iddo, ac oherwydd mai llyfr Roy oedd Yr Odliadur, a ffrwyth ei lafur enfawr ef."
Cemegydd
Bu farw Roy Stephens yn ddyn ifanc yn 1989, ddeng mlynedd wedi cyhoeddi'r gyfrol wreiddiol. Yn frodor o Frynaman, Sir Gaerfyrddin, yr oedd yn ffigur poblogaidd yng nghylchoedd beirdd hyd yn oed cyn cyhoeddi ei gyfrol arloesol.
Cemeg oedd ei faes yn y coleg yng Nghaeer-grawnt ond dechreuodd ymddiddori yn y canu caeth pan ymunodd â Chofrestrfa Coleg Prifysgol Cymru Aberystwyth yn 1971 ac ef oedd ysgrifennydd cyntaf cymdeithas Barddas.
Bu ei ddosbarthiadau cerdd dafod yn rhai poblogaidd iawn yng Ngheredigion ymhlith rhai o bob oed.
Enillodd hefyd radd MA a Doethuriaeth am olygu gwaith William LlÅ·n.
Geiriau llafar da
Ynglyn â'r diweddariad o'r Odliadur dywed Alan Llwyd:
"Ceisiais gynnwys geiriau a allai fod o fudd i'r beirdd, geiriau cydnabyddedig yn yr iaith, a geiriau llafar da. Cynhwysais hefyd rai termau cyfrifiadurol, a rhai bathiadau diweddar, ond rhai yn unig.
"Ni chynhwysais lawer o eoriiau gwyddonol diarffordd. Yr egwyddor yn sylfaenol oedd cynnwys geiriau byw, defnyddiol, gan gynnwys ar yr un pryd rai geiriau newydd ym mjkyd cyfrifiadureg, technoleg a gwyddoniaeth yn gyffredinol."
Cynhwysir yn y gyfiol newydd gyflwyniad T Llew Jones i'r argraffiad cyntaf a rhagymadrodd Roy Stephens ei hun yn ogystal chyflwyniad gan Alan Llwyd i'r argraffiad newydd.
