 |
|
Confa
Lescent, cariad ac ambell i jôc
Ond yr hen asbri wedi mynd o fywyd Tomos a Marged
Dydd Iau, Ionawr 9, 2003
|
•
Tomos, Neli Ann a Marged gan Wasg Gomer. £5.95.
Adolygiad gan Gwyn Griffiths
Yr wyf wedi bod yn edmygwr mawr o'r ddau hen gymeriad Tomos a Marged,
creadigaethau gwledig a doniol W. J. Gruffydd.
Mewn papur newydd
Cymeriadau a ddaeth yn gyfarwydd i drigolion de Ceredigion a gogledd
Penfro drwy gyfrwng colofnau'r pTeifi Seid, papur wythnosol
yr ardal.
Roedd W. J. yn weinidog yn Y GlΓ΄g bryd hynny.
Ymddangosodd y casgliad cyntaf o'r straeon yn 1965 a daeth dwy gyfrol
arall yn yr wyth mlynedd wedyn ond bu saib o bron i ugain mlynedd
nes i'r cyfrolau hwyliog ail-gychwyn eto, ddeng mlynedd yn Γ΄l.
Cyfrolau a ddangosodd fod W. J. Gruffydd yn haeddu lle uchel ymhlith
sgrifennwyr y stori ddigri Gymraeg - nid fod storiwyr Cymraeg digri
yn or-niferus yn awr nac yn y gorffennol.
Sy'n gwneud imi feddwl; onid yw'n bryd i rywun fynd ati i gasglu cyfrol
o straeon digri Cymraeg - fe gawn gasgliadau a blodeugerddi diddiwedd
o farddoniaeth.
Wedi dweud hynny, fedra i ddim mynd ar fy llw y buaswn yn cynnwys
yn y fath gasgliad yr un dim o gyfrol ddiweddaraf W. J. Gruffydd,
Tomos, Neli Ann a Marged.
Canmolais y gyfrol flaenorol, Chwedlau Nant Gors Ddu,
a gyhoeddwyd y llynedd i'r cymylau ond rwy'n poeni fod yr hen gymeriadau
o fynydd-dir corsiog Ffair Rhos wedi chwythu'u plwc erbyn hyn.
Confa Lesio!
Nofel fach yn hytrach na chasgliad o straeon yw Tomos, Neli Ann
a Marged.
Mae Tomos wedi bod yn yr ysbyty am lawdriniaeth a mynd i Awelfor "Confa
Lescent" am adferiad llawn. Yno, mae rhyw weddw fach heger o'r
enw Neli Ann yn cymryd ffansi ato a'i arwain ar gyfeiliorn - ychydig
bach o "ar gyfeiliorn" dim byd rhy ddifrifol; pictiwrs, ty bwyta Chineaidd,
y math yna o beth.
Wrth gwrs, mae'r hanes yn mynd ar amrantiad at Marged diolch i rai
o drigolion siaradus y bryniau. Heb son am ymyrraeth dau dynnwr coes
y "Confa Lescent", Stalin a Loffti.
Ymhlith y gemau o ddoniolwch mae Stalin a Loffti yn rhoi gwers hanes
i Tomos.
"Ro'wn i'n meddwl mai yn y Batl o Waterlw yn y Boer War o'dd Napoleon
yn ymladd, a'i fod wedi ca'l 'i dransporto i'r Eil o' Man."
"Nage. Yn Llunden o'dd Batl Waterlw. Ro'dd rownd l'ath gyda brawd
mam ar bwys steshon Waterlw, a fe fuodd e'n gerthu lla'th sgim i'r
sowldiwrs o'dd yn y Batl ...[a] rhoi digon o ddwr ar ben y
sgim ..."
Pan fo nhw'n trafod y llun o'r cyrnol sydd yn y Confa Lescent
mae Stalin yn dweud i'r cyrnol golli darn o'i glust yn Waterlw a Tomos
yn cofio fel y bu bron iddo yntau golli ei glust wrth hogi'r bladur
ar ei ysgwydd slawer dydd.
JΓ΄c dda yw honno am Constipation Hill. Er 'mod i'n ddigon cyfarwydd
ag Aberystwyth, chlywais i mohoni o'r blaen!
Mae Ianto'r Hewl fel hwrdd yn y hydref (hwrdd ar viagra dd'wedwn
i) eisie priodi Hannah JΓͺn a chael saith o blant. Er ei fod e mewn
oed bod yn gallach.
Dim gast felen
Falle 'mod i'n gweld eisiau'r ast felen a gladdwyd yn y gyfrol ddiwetha
wedi oes o erlid hyrddod strae o gaeau ei pherchennog.
Falle 'mod i'n fwy cysurus yng nghwmni Tomos pan fo yn ei gynefin
nag yn Confa Lescent. Beth bynnag, chefais i ddim mo'r un hwyl
gyda'r gyfrol hon.
Rwy'n gobeithio na fydd W. J. - sydd ddim yn credu mewn adolygiadau
beth bynnag - yn cymryd ato os digwydd iddo ddarllen hyn ond, gwell
hwyl tro nesaf.
Ebostiwch eich sylwadau
chi am lyfrau
|
|
|
Gair
am air
Siart
Cymru
Llyfrau
ar y We
NΓ΄l
i'r archif
