Pobol y Cwm
Mae'n hawdd, yn fy swydd i, i fynd yn gaeth yn ein byd bach gwleidyddol ein hun gan ddibynnu'n llwyr ar arolygon, honniadau spin ddoctoriaid a gwaith newyddiadurwyr eraill. Gallwn yn hawdd dreilio oriau yn trafod rhyw gamgymeriad gan rhyw wleidydd ar ryw raglen gyda chydweithwyr gan anghofio'n llwyr bod trwch y pledileiswyr yn gwylio Corrie neu Eastenders ar y pryd!
Yn ystod etholiadau felly dwi'n ceisio treulio o leiaf peth amser yn crwydro etholaethau gyda dim byd wedi'i drefnu o flaen llaw heb gamera na llyfr nodiadau er mwyn ceisio cael rhyw deimlad o beth sy'n mynd ymlaen.
Treuliais y rhan fwyaf o'r diwrnod heddiw yn y Rhondda, y sedd a gipiwyd yn annisgwyl gan Blaid Cymru yn 1999 a lle mae Leighton Andrews a Chris Bryant wedi adeiladu periant etholiadol chwedlonol o effeithiol i geisio sicrhau na ddigwyddith hynny fyth eto.
Y peth cyntaf wnaeth fy nharo am yr etholaeth yw bod hon yn ardal lle mae rhywun yn gweld canlyniad buddsoddiad gan Lywodraeth y Cynulliad. Os ydych chi'n un o'r bobol sy'n gofyn weithiau i ble y mae'r holl wariant cyhoeddus ychwanegol yna wedi mynd, fe gewch eich ateb yn y Rhondda. Mae ffordd osgoi newydd Porth yn gwneud hi'n llawer haws i drigolion y ddau gwm deithio i chwilio am waith. Ar ben hynny mae Porth wedi troi o fod yn rhyw fath o dagfa draffig barhaol i dref sydd a'r potensial, o leiaf, i fod yn hynod ddymunol. Mae na ysgolion newydd i'w gweld hefyd yn ogystal ac Ysbyty Cwm Rhondda sydd ar ganol cael ei adeiladu.
Mae'r Rhondda o hyd yn dlawd, wrth gwrs. Siopau elusen ac nid Starbucks sydd ar y Stryd Fawr ym mron pob un dref a phentref ond mae na arwyddion bod pethau'n gwella. Y peth mwyaf trawiadol yw'r nifer o dai sy'n cael eu codi, nid gan y sector gyhoeddus, ond gan y sector breifat, y tro cyntaf i hynny ddigwydd dwi'n amau ers trychinebau econonomiadd dauddegau a thridegau'r ganrif ddiwethaf.
Beth am y gwleidyddiaeth? Wel ar yr ochor bositif roedd y bobol y bues i'n siarad a nhw yn gwybod bod na etholiad ac roedd enwau'r ddau brif ymgeisydd Leighton Andrews a Jill Evans yn gyfarwydd iddyn nhw. Doedd na ddim unrhyw arwydd o gasineb tuag at Lafur nac unrhyw frwdfrydedd enfawr y chwaith. Mynegodd sawl un anfodlonrwydd a Tony Blair ond ces i ddim y teimlad bod hynny'n effeithio rhyw lawer ar eu pleidleisiau cynulliadol.
Dwi'n amau mae difaterwch yw'r gelyn mwyaf i Lafur yn fan hyn. Yn y cyd-destun hynny mae'n rhyfeddol cyn lleied o bosteri sydd i'w gweld yn cefnogi naill ai Llafur na Phlaid Cymru. Y tu allan i wardiau traddoddiadol gystadleuol fel Treorci a Threherbert prin iawn yw'r posteri mewn ffenestri.
Dwi'n amau y dylai Llafur boeni am hynny. Nid am fod y Blaid ar fin colli'r Rhondda eto. Dwi ddim yn disgwyl i hynny ddigwydd ond mae pleidleisiau rhestr etholwyr y Rhondda yn bwysig os ydy pethau'n mynd o'i le yn, dyweder, Gogledd Caerdydd neu Fro Morgannwg. Pleidleisiau rhestr y cymoedd yw polisi yswiriant y Blaid Lafur yn erbyn trychinebau yng Nghaerdydd a'r Fro. Mae'n hynod bwysig i'r blaid bod eu pobol nhw yn pleidlesio.
Ymgeiswyr y Rhondda
Leighton Andrews, Plaid Lafur
Jill Evans, Plaid Cymru
Howard Parsons, Plaid Geidwadol
Karen Roberts, Democrat Rhyddfrydol
Golygydd Materion Cymreig y Â鶹ԼÅÄ yn blogio'n rheolaidd ar faterion gwleidyddol Cymru.
SylwadauAnfon sylw
'And now for something completely different..' fel byddai Monty Python yn dweud. Ffilm da gan Stephanie Flanders o 'Newsnight' am yr Alban.
Mae pethau yn wahanol yng Nghymru am nad oes olew a nwy, ac nid ydym yn pysgota gymaint. Ond mae'n ddiddorol yn gweld Alex Salmond yn osgoi gwynebu y ffeithiau am 'tax & spend'. A Jack McConnell yn disgwyl fel gwerthwr ceir ail-law, go debyg i 'Swiss Toni'..
Cytuno'n llwyr ar y paragraff ola - os digwydd i bethau fynd i'r wal i'r Blaid Lafur yng ngogledd Caerdydd (tebygol) a'r Fro (lot llai tebygol), at y cymoedd yng Nghanol De Cymru mae'n rhaid i nhw edrych ar gyfer y pleidleisiau hynny i sicrhau bod un sedd rhanbarthol yn bosib.